2.1 Başlangyç synp okuwçylaryny garaşsyz okamaga taýýarlamak;
Beýik ýazyjylaryň taryhyna seretsek, zehinleriň döremeginiň hemmeler üçin üýtgeşikdigini görüp bileris. Alişer Nawoý ilkinji ýaşlaridanok Attar Logic ut-Taýryň eserini ýatdan okaýardy, ýöne ilkinji Lutfiýdek beýik şahyry Mewlananyň döreden eserleri bilen Usman Nasir balog döwrüniň meşhurlyk derejesine ýetmedi. at. Meşhur çagalar ýazyjysy Samuil Marşak 4-5 ýaşlaridanok amaly dowam etdirýär, 11-12 ýaşynda saýlanan ilkinji goşgularyny , Iýerusalimiň “Okwiçiga ýatdan çykmajak” ilkinji şahyrana kitaby, ony 40 ýaşdan az yglan etdi. .
Lybasy söýgüli şahyr Tursunbaý Adashboev söz çykyşy aýallary, 12-13 ýaşly garry başlangyjy bar g`ayratini qog`ozga bolsa olaryň geň bo` sog`inch ýatlap isleýärin. Şahyr: 'Edebiýata girdim, ilki bilen muallimlarimning, üstesine-de , Abdullajon tezisleri köp edebiýat, halkymyň söýgüsi sebäpli bolýar', azaşasym gelýär.
Altynjy synpda okaýarkam, meşhur alym Hodi Zarifiň "Kizil O'zbekiston" (häzirki "O'zbekiston ovozi") gazetinde çykan haty peýda boldy. Bu hat journalistsurnalistlere halk eposlaryny ýazmaga kömek etmeklerini haýyş etdi. Mekdep gazetiniň müdiri, güýçli epiki garga alymynyň obasy, goşgynyň HUKUK düzedişleri bilen ýazylandygyny tapandygyny aýtdy. Men bu hakda Hodi Zarifä hat ýazdym. Wakalar bukjasy: Uka, goşgy qo`şmasdan bolup bilmedi, agzyna näme girýär, şonuň üçin HUKUKLAR natishingizni jogap berýär, haýyş edýärin.
Bu “Tomus we Zebo” eposydy. Şeýdip, goňşy obada pagta ýygýan Gar gargasyny gözledim. Olim aka işde tapdym, onuň bilen tanyşdym, maksadymy aýtdym. "Bolýar, bir hepde kagyz ýazyp, size bir hekaýa aýtsam, halas bolaryn. Agşam ýazarys "-diýdi. Biz razy bolduk. Bu goşgy bir hepde aldy we ýygy-ýygydan Resmiyet Hadi ýyl ... Bu kimiň bähbitlerine meni örän edebiýaty ýolbaşçylygyndaky talybyň bo` bellemek isleýän.
Bu artistleriň köpüsi garaşsyz okamak we ylmy-barlag netijesinde uly bir adam bolmak meňzeýär. Şunuň bilen baglylykda, garaşsyz okamagy öwredýän okuwdan daşary okamak sapaklary çagalary çagalykdan kitap okamaga taýýarlaýar.
Boshlang`ich klass öz lingvodidaktik öwrenmegiň görä, ädim bilim we psihologiki aýratynlyklary bo` öwrenmek lib zerurdygyny.
Başlangyç synpda okuwdan daşary okamagy toparlamak meselesine özbek alymlary K.Kasimowanyň "Başlangyç mekdepde ene dilini öwretmegiň usullary" we B.Makulowanyň "Başlangyç synpda okuwdan daşary okamagyň mazmuny we" Gurama "atly dissertasiýasy çözülýär. Gözlegleriniň obýektleri nukdaýnazaryndan.
B.Ma`qulova boshlang`ich class, okuw prosesi görkezmeleri aşakdaky şertli bo` isleýän:
1. Taýýarlyk tapgyry (Bu etap 1-nji synp döwrüni öz içine alýar).
2. Birinji okamak tapgyry (Bu tapgyr 2-3-nji synp döwrüni öz içine alýar).
3. Garaşsyz okamak tapgyry (Bu tapgyr 4-nji synp döwrüni öz içine alýar).
Mundan başga-da, okuwdan daşary okuw prosesini 3 döwre böldük we oňa aşakdaky ýaly çemeleşdik :
Do'stlaringiz bilan baham: |