2. 2.1-rasm, b chiziladi va barcha wlchamlarning xakikiy kiymati bevosita plugdan
kul`tivatorlar va ularning ishchi organlari, shuningdek ishchi organlarni kator
36
Zarur jixozlar va asboblar. Tishli va diskli boronalar, tuprok frezasi, dalalarni
sidirxa yumshatadigan kul`tivator, chopik kul`tivatorining ishchi sektsiyasi.
Umumiy ma`lumotlar
Chigit ekishda dalalarni tayyorlash sifatiga yukori talablar kwyiladi. Oddiy pluglar
bilan shudgorlashda paydo bwladigan ochik egatlar va uyumlangan marzalar
greyderlar bilan tekislanishi lozim. Odatda erta baxorda shudgorlashda namni
saklash maksadida diskli yoki tishli boronalar bilan yumshatiladi va mayda
notekisliklar tekislanadi. Bunda shudgorning 12-15 sm li yuza katlami yaxshi
yumshatilgan, kuz va kishda nam etarli darajada twplangan, begona wsimliklarni
ywkotish tadbirlari kwrilgan bwlishi lozim.
Erta baxorda, traktor shudgorga kira oladigan bwlishi bilan dalalar engil va
wrtacha tishli boronalar bilan yumshatiladi. Boronalarni ikki marta wtkazib,
begona wtlar yoqotiladi.
Ishlov berish vakti va turidan kat`iy nazar, ekishga tayyorlangan dalaning
tuproxi biroz chwkkan, ustki katlam donador bwlishi lozim.
Begona wt kwp va tuprok palaxsalari yirik bwlgan dalalar diskli borona xamda
chizel`-kul`tivatorlar bilan yumshatiladi. Bunda sidirxasiga ishlov berish
kul`tivatorlariga yassi yotik kesadigan wkyoysimon panjalar wrnatiladi.
Tishli boronalar xar tishiga tushadigan oxirlikka karab uch turga bwlinadi. Oxir
boronaning bir tishiga 1,9-2,3 kg; wrtacha boronada 1,3-1,8 kg, engil boronada esa
0.4-1,0 kg oxirlik tushadi.
Tishli boronalarning ishchi organlari kvadrat yoki yumolok kesimli pwlat
tishlardan iborat.Oxir va wrtacha boronalarning tishlari kvadrat kesimli va bir
kirrasi chwzinchok bwladi (2.3-rasm) Tishlar vint chizik yoymasi bwylab, Z-simon
plankalarga biriktiriladi. Xar bir tish bir biridan teng masofada mustkil iz koldiradi.
Izlar orasi oxir boronalarda 49 mm, engil boronalarda esa 30 mm.
Diskli boronalar vazifasiga kwra dalabop, boxbop va twkayzor boronalariga
ajraladi.
Dalabop boronalar wt bosgan va katta kesaklar bor bwlgan dalalarda tuprokni
maydalaydi, chimli yaylovlarni yangilashda va anxizni yuza yumshatishda
37
ishlatiladi. Boxbop boronalar daraxt katorlari orasidagi begona wtlarni ywkotish,
tokzorlarda tuprokni yumshatish uchun mwljallangan. Twkaybop boronalar kuruk
twkayzorlarni vintsimon yoki yarimvintsimon korpusli pluglar bilan xaydagandan
keyin tuprok palaxsalarini maydalashda ishlatiladi.
Diskli boronalarning ishchi organi sferik disk yoki aylanasida tishlar yasalgan
sferik diskdan iborat (2.4-rasm). Disklar umumiy valga vtulkalar vositasida
batareya shaklida wrnatiladi. Bir batareyada 4-11 dona disk bwladi. xar kaysi izni
ikki marta yumshatish uchun ketma-ket joylashgan batareya disklari tuprokni wng
va chap tomonga suradigan kilib wrnatiladi.Boronaning bir tomonga surilib
ketmasligi uchun batareyalar bwylama wkka nisbatan simmetrik wrnatiladi. Bunda
boronaning chap va wng tomondagi batareyalari tuprok reaktsiyalarini
muvozanatlaydi. Diskli borona bilan tuprokni yumshatish chukurligi disklarning
Do'stlaringiz bilan baham: