Mehanika-mashinasozlik

2. UMUMIY QISM

2.1. Detalning xizmat vazifasi

Berilgan detal “val” deb nomlanib, uning massasi 2.68 kg bo‘lib, GOST 1050 – 88 bo‘yicha po‘lat 45 materialidan o‘rta seriyali ishlab chiqarish sharoitida tayyorlanadi.
“Val” detali yig‘ma birikmalarda asosiy detallardan biri hisoblanib, asosan ishchi muhitda joylashgan bo‘ladi. Aylanma harakatlanishga mo‘ljallangan detallarni ma’lum bir o‘qda va yo‘nalishda ushlab turish, ularga aylanma harakatni yetkazib berilishini va burovchi momentni ta’minlaydi.

Detalimizning asosiy yuzalari B,D, hamda C yuzasi bo‘lib, ular yig‘ma birikmalarda boshqa detallarning yuzalari bilan birikuvchi hisoblanadi. Shu sababli ushbu yuzalarning yuza tozaligi yuza tozaligi 6 – sinf aniqlikda, R_a bo‘yicha 2 mkm o‘lchamda tayyorlaniladi. Detalimizning yana yuzasi B,C uchun R_a bo‘yicha 2 mkm miqdori qora va toza ishlov berishlarda hosil qilinadi.
“Val” detalining D yuzasida unga boshqa detal kelib birikishi uchun maxsus shponka ariqchasi ochiladi.
GOST 1050 – 88 bo‘yicha po‘lat 45 materialining o‘rtacha kimyoviy tarkibi quyidagicha (o‘lchamlar % larda).
1 – jadval.

C, %	Si, %	Mn, %	P, %	S, %	Cu, %
			dan kam emas
0.42 – 0.5	0.17 – 0.37	0.5 – 0.8	0.035	0.04	0.25

Mashinasozlikda po‘lat 45 materialidan asosan val – shesternya, bo‘luvchi val, silindr, shpindel hamda kulachok detallari tayyorlaniladi.

Ishlash sharoitidan kelib chiqqan holda po‘lat 45 materialini po‘lat 40X, po‘lat 50 va po‘lat 50G2 kabi meteriallar bilan almashtirish mumkin.
Po‘lat 45 materialining o‘rtacha mexanik xossasi.
2 – jadval.

σN MPa	σV MPa	Ψ %	δS %	dn, kg/mm^2	NV	KSU Dj/m^2
225	560	35	20	65	143 – 229	55

Po‘lat 45 materialining qattiqligi toblash va bo‘shatish jarayonlaridagi harorat miqdorlari bilan bog‘liq ravishda o‘zgarib boradi.