Мбт педагогика мажмуа 2020 21 Йил лотинча docx

9-
мавзу
.
Шахсга
 
йўналтирилган
 
таълим ва
 
танқидий
 
фикрлашга
йўналтирилган
технологиялар
.
Муаммоли
 
таълим
 
технологиясининг
моҳияти
 
ва
 
мазмуни
.
The essence and content of problem education technology.Personally-oriented
learning technologies. Developing and critical thinking technologies

---

185
«texnologiya»ni o‘qitiSh jarayoniga joriy etiSh pedagogik texnologiyaning vazifasidan biri
hisoblanadi. O‘qitiShning zamonaviy texnologiyalarini qo‘llaSh, o‘qitiSh jarayonini yagona
Shaklga keltiriSh va yuqori samaradorlikka eriShiShga imkon yaratadi.
Oliy ta’limda ana’anaviy o‘qitiSh texnologiyasi o‘zining qator xususiyatlariga ko‘ra
zamonaviy
ta’lim
ehtiyojlariga
tobora
zid
bo‘lib
bormoqda.
CHunki
mazkur
o‘qitiSh
texnologiyasida pedagogning talabaga munosabati avtoritar xarakterga ega, ya’ni ta’lim jarayonida
u yagona sub’ekt sifatida namoyon bo‘ladi, talabalar esa faqatgina ob’ekt vazifasini bajaradi, xolos.
BoShqacha qilib aytganda, avtoritar o‘qitiSh texnologiyasida talabaning taShabbusi va mustaqilligi
deyarli yo‘qoladi, o‘qitiSh majburiy yo‘sinda amalga oShiriladi. Bundan farqli o‘laroq Shaxsga
yo‘naltirilgan texnologiyalarda talaba ta’limning milliy modeli mohiyatiga ko‘ra pedagogik jarayon
markaziga qo‘yiladi, uning rivojlaniShiga va tabiiy imkoniyatlarini ro‘yobgachiqariShga qulay
Shart-Sharoitlar yaratib beriladi.
Pedagog olimlar tomonidan ta’lim jarayonida Shaxsga yo‘naltirilgan yondaShuvning
asoslangan pedagogik texnologiyalari iShlab chiqilgan bo‘lib, u quyidagilardan iborat: Shaxsga
yo‘naltirilgan ta’lim; hamkorlik pedagogikasi; – adaptiv muloqot pedagogik texnologiyasi; o‘yin
texnologiyasi; rivojlangan o‘qitiSh texnologiyasi; muammoli o‘qitiSh texnologiyasi; differensial
o‘qitiSh; individual o‘qitiSh texnologiyasi.
UShbu yo‘naliShlarning har birida ta’lim o‘kuvchi Shaxsining qiziqiShi, qobiliyati,
imkoniyati va Shart-Sharoitlari e’tiborga olinib taShkil etiladi. Ayniqsa, Shaxsga yo‘naltirilgan
ta’limda o‘quvchida mustaqil fikrlaSh orqali muammoli vaziyatlardan chiqiShga intiliSh malakasini
ShakllantiriShga alohida urg‘u beriladi.
O‘qitiSh jarayonida, pedagogik texnologiyalar talablari asosida ifoda etilgan, o‘quv
maqsadlariga eriShiladi. Ilmiy-texnik taraqqiyot jadallaShgan davrda o‘qitiSh samaradorligi,
asosan, o‘quvchining o‘qitiSh jarayonidagi o‘rni, pedagogning unga bo‘lgan munosabatiga bog‘liq
bo‘ladi. Bu erda o‘qitiSh texnologiyasining ikki turini ajratib ko‘rsatiSh mumkin: avtoritar va
Shaxsga yo‘naltirilgan.
Avtoritar texnologiyada, pedagog yagona sub’ekt sifatda namoyon bo‘ladi, o‘quvchilar esa
faqatgina «ob’ekt» vazifasini bajaradi xolos. Bunda o‘quvchining taShabbusi va mustaqilligi
yo‘qoladi, o‘qitiSh majburiy tarzda amalga oShiriladi. Odatdagi an’anaviy o‘qitiSh, avtoritar
texnologiyaga taalluqlidir. Bunda, avvalo YA.A.Komenskiy tomonidan ifoda etilgan, didaktika
tamoyillariga asoslangan o‘qitiShning «sinf-dars» tizimida taShkil etiSh nazarda tutiladi.
An’anaviy o‘qitiSh asosan bilim, ko‘nikma va malakalarni o‘zlaShtiriShga qaratilgan bo‘lib,
Shaxsning rivojlaniShini ko‘zda tutmaydi.