Мбт педагогика мажмуа 2020 21 Йил лотинча docx



Download 6,66 Mb.
Pdf ko'rish
bet115/338
Sana21.06.2022
Hajmi6,66 Mb.
#688351
1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   338
Bog'liq
Мбт педагогика мажмуа 2020 21 И ил лотинча docx

Kompetentlilik -
bilimdonlik, kasbiga moslik, malakalilik,
tajribalilik,
mas’uliyatlilikni
rahbarlik faoliyatiga singdirib boriSh.
O‘z sohasini, iShining ustasi bo‘liSh, sohasining sirlarini har tomonlama chuqur biliSh.
B.D.Elkonin “Ponyatie kompetentnosti s pozitsii razvivayu
щ
ego obucheniya”. 2002g
Keyingi yillarda pedagogika sohasida “kompetentli”, “kompetensiya”, “kompetentlilik”
tuShunchalaridan tez-tez foydalanilmoqda. Bu ta’lim mazmunini isloh qiliSh zarurati bilan uzviy
bog‘liq. S.I.Ojegov bu tuShunchalarni quyidagicha ifodalaydi:
Kompetentli
– biror sohani chuqur biliSh, ko‘p narsalardan xabardorlik, o‘z mutaxassisligi
bo‘yicha katta e’tiborga moliklik” (S.I.Ojegov. Slovar russkogo yaz
ы
ka. – M.: Russkiy
yaz
ы
k.1999.S.248).
Kompetensiya –
1. Biror kiShi juda yaxShi bilgan yoki xabardor bo‘lgan masalalar doirasi.
2. Biror kiShining vazifalari, huquqlari
doirasi” (S.I.Ojegov. Slovar russkogo yaz
ы
ka. – M.:
Russkiy yaz
ы
k.1999.S.248).
Kompetensiya
– bior soha bo‘yicha har tomonlama chuqur bilimga ega bo‘lgan va Shuning
uchun ham fikri salmoqli, iShonchli hisoblangan kiShining sifati”.
Umuman “kompetensiya” va “kompetentlik”
atamalari pedagog olimlar tomonidan bir
xilda talqin etilmaydi.
Rus tilidagi “kompetentnost” atamasidagi “nost” suffiksi ma’lum sifatni egallaSh darajasini
bildiradi va Shu bois, “kompetentlilik” atamasi ma’lum sifatlarni, ularni egallaSh darajasini
belgilaSh uchun qo‘llaniladi.
SHundan,
kompetensiya
va
kompetenlilik
tuShunchalari
bilim,
ko‘nikma,
malaka
tuShunchalaridan ko‘ra kengroq ma’noni anglatadi. CHunki ular Shaxsning yo‘nalganligi
(motivatsiyasi, qadriyatlarining yo‘naliShlari), uning stereotiplarini engiSh, muammolarni his etiSh,
kuzatuvchanlik, fikrlaSh qobiliyatini; xarakterini - mustaqillik, maqsadga intiluvchanlik, irodaviy
sifatlarini qamrab oladi.
Hozirgi vaqtda “kompetentlik” tuShunchasi va uning tarkibiga kiruvchi kompetentliklar
mazmunini aniqlaSh, faoliyatning turli sohalarida ularni ShakllantiriSh hamda rivojlantiriSh
muammolari bo‘yicha juda ko‘p tadqiqot materiallari
to‘plangan. Bu esa, ularni tasniflaSh muammosini yuzaga keltiradi. SHu fikrdan kelib chikib
Aleks Mur ko‘pqirrali qobiliyat tuShunchasiga asos soldi.
YA’ni ko‘pqirrali qobiliyatlilik
tuShunchasi kompetentlik tuShunchasiga mos kelib,
uning fikricha “..... ko‘pqirrali qobiliyatlar
Компетентликка
йўналтирилган
таълим
америкалик
тилшунос
Н
.
Хомский
(1965 
йил

Массачутес
университети

томонидан
таклиф
этилган
«
компетенция
»
атамасининг
умумий
маъносида
шаклланади

Европа
Кенгаши
дастури
бўйича
Берн
шаҳрида
бўлиб
ўтган
симпозиумда
(1996 
йил
) «
компетенция
» 
тушунчаси
«
ўқув
»,
«
компетентлик
», «
қобилият
», «
маҳорат
»
сингари
тушунчалар
қаторига
киритилганлиги
таъкидланди

Европа
давлатларининг
таълим
вазирлари
Болония
декларациясида
(1999
йил

таълим
ислоҳатларининг
консептуал
асослари
сифатида
компетентли
ёндошувни
белгилашди
.


120
deganda
turli xil insonlar turli xil uslublar orqali yoki bir inson turli xil narsalarni turli xilda
o‘rganiliShi tuShuniladi
39
Ko‘pqirrali qobiliyat tuShunchasining eng ilg‘or tarafdorlaridan biri asarlari ko‘pchilikka
ma’lum bo‘lgan Govard
Gardnerdir. (1983,1993). (yana ko‘riSh mumkin bo‘lgan asarlar
Armstrong 1994, Xou 1984, 87-92 betlar va Bentli 1998).
40
G.V.Nikitinaning fikricha, kompetentliklar tasnifida bir nechta asoslar mavjud:
- insonning umumiy kompetentligi (matematik, kommunikativ, informatsion, ijtimoiy,
axloqiy va v.h);
- faoliyat turlri bo‘yicha kompetentlik (mehnat, o‘quv, o‘yin, kasbiy va boShqalar);
- faoliyat yo‘nalgan ob’ektlar bo‘yicha kompetentlik (inson-inson, inson-texnika, inson-tabiat,
inson-badiiy timsol va v.h,);
- ijtimoiy hayot sohalari bo‘yicha koipetentlik (maiShiy, fuqaroviy, madaniy va boShqalar);
- ijtimoiy bilimlar tarmoqlari bo‘yicha kompetentlik (matematikada, gumanitar fanlarda);
- iShlab chiqariSh tarmoqlari bo‘yicha kompetentlik (transport, aloqa, mudofaa va
boShqalar);
- qobiliyatlar bo‘yicha kompetentlik (pedagogika, psixologiya, ijtimoiy, ijodiy, texnik va
boShqalar).
Zero, yuqorida aytilgan kompetentlik yo‘naliShlari Shaxs umummadaniy kompetentligining
tarkibiy qismlari hisoblanadi. SHuningdek, Shaxs kompetentligi mazmuniga ko‘ra 3 turga bo‘linadi.


Download 6,66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   111   112   113   114   115   116   117   118   ...   338




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish