Мазкур ўқув-услубий мажмуа Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 019 йил октябрда тасдиқланган ўқув режа ва дастур

Вазиятли топшириқ
ЮНЕСКО экспертлари фикрича, ҳозирги вақтда чет эллик фуқароларни 
ўқитиш XXI асрдаги энг фойдали экспорт турларидан бири бўлиши мумкин. 
Бугунги кунда экспертлар томонидан жаҳондаги таълим экспорти 1,5 трлн. 
долларга баҳоланмоқда. Таълим хизматлари экспорти баъзи мамлакатларга 
сезиларли даромад олиб келмоқда. Масалан, агарда АҚШ йилига хорижий 
талабалардан 2000 йилнинг бошларида 14 млрд. доллар олган бўлса, ҳозирги 
вақтда 760 минг чет элликларни жалб этиб давлат бюджетига 24 млрд. доллар 
атрофида маблағ қиритмоқда. Ундан кейинги ўринларда мазкур бозор 
етакчилари – Буюк Британия, Германия, Франция, Австралия, Испания, 
Канада туришади. Россия бу борада – 150 млн. доллар атрофида олади.
Ҳозирги вақтда халқаро таълим бозори – бу экспортнинг энг динамик 
ривожланаётган сектори. ЮНЕСКОнинг прогнози бўйича, 2025 йилга келиб 

---

99 
хорижда таълим олувчи талабалар сони 7 миллион кишига етади. Қатор 
давлатларда экспортдан келадиган даромад миқдори катта бўлиб, давлат 
бюджетининг асосини ташкил этмоқда. АҚШда чет элдан келадиган талабалар 
томонидан тўланадиган пул маблағлари ҳукуматнинг олий таълимга 
ажратадиган маблағларига нисбатан 10 марта юқори. Шунингдек, текин 
таълим ривожланган мамалакатлар(Германия, Франция, Чехия)да ҳам 
хорижликларнинг яшаш учун тўловлари шаклида ҳам сезиларли даромад 
олишади.
Осиё минтақасидаги тезда иқтисодий ривожланиш халқаро таълимда 
талаб(эҳтиёж)нинг пайдо бўлишига асосий рағбатлантирувчи омил бўлди. 
Осиё мамлакатларида аҳоли жон бошига даромаднинг ўсиши халқаро таълим 
соҳалари орқали аксарият ҳолларда олдинги авлодлар учун имкони бўлмаган 
ҳолатларнинг пайдо бўлиши бу борада ривожланишга туртки бўлди. Мазкур 
мамлакатларда хорижий таълимга бўлган қизиқиш аҳолининг ўсиши ва 
миллий даромадининг ошиши билан тобора ортиб бормоқда.
Масалан, 2007 йилда Австралия ўқув муассасаларида 455 минг чет эллик 
талабалар 190 мамлакатлардан келишиб, шу жумладан, 5 мингтаси Австралия 
давлати бюджети маблағлари ҳисобига молиялаштирилган. Бугунги кунда 100 
минг хорижликлар Австралия ўқув муассасаларида хорижда туриб ёки 
корреспондентлик алоқалари орқали таълим олмоқда. Сўнгги йилларда 
хорижий талабаларнинг ўқишга кириш бўйича асосий давлатлар Осиё 
давлатлари (75 фоиздан кўпроғи) бўлиб, лекин охирги пайтларда Яқин Шарқ, 
Жанубий Америка ва Африкадан келадиганлар сонининг ҳам ортиб бориши 
кузатилмоқда.
Хорижий таълим олувчиларга кенг кўламли таълим хизматларини 
кўрсатиш Автралияда биринчи навбатда Осиё давлатлари фуқароларига катта 
аҳамият берилади. Хорижликларга тақдим этилган таълим хизматлари 
валютанинг кириб келишида муҳим манбага айланди ва 2007 йилнинг ўзида 
17,1 фоизга ортиб, 12,6 млрд. долларни ташкил этди ҳамда мамлакат экспорти 
таркибида аҳамияти бўйича 3 ўринга чиқиб, 5 йил(2003-2007 йй.) ичида унинг 
даромадининг йиллик ўсиши 13,4 фоизга етди.