Мазкур ўқув услубий мажмуа фаннинг ишчи ўқув дастури ва ишчи ўқув режасига мувофиқ ишлаб чиқилди

х
у =
0	1
1	0

Дизъюнксия амали ҳақиқийлик жадвали

13.2 – жадвал

х1	х2	у = х1+ х2
0	0	0
0	1	1
1	0	1
1	1	1

Конъюнксия амали ҳақиқийлик жадвали

13.3 – жадвал

х1	х2	у = х1· х2
0	0	0
0	1	0
1	0	0
1	1	1

Мантиқ алгебрасининг асосий аксиома ва қонунлари
13.4 – жадвал

Аксиомалар	0+х=х 0·х=0
	1+х=х 1·х=х
	х+х=х х·х=х
	х+ =1 х· =0
	=
Коммутативлик қонунлари	х1+ х2= х2+ х1 х1 · х2= х2· х1
Ассотсиативлик қонунлари	х1+ х2+ х3= х1+ (х2+ х3) х1 · х2 · х3= х1 · (х2 · х3)
Дистрибутлик қонунлари	х1 · (х2 + х3) = (х1 · х2) + (х1 · х3) х1 + (х2 · х3) = (х1 + х2) · (х1 + х3)
Дуаллик қонунлари (де-Морган теоремаси)
Ютилиш қонунлари	х1+ х1· х2= х1 х1 · (х2 + х2) = х1

Мантиқий амалларни кўриб чиқиш учун 13.4-жадвалда келтирилган аксиома ва қонунлар қаторидан фойдаланамиз.

Ассотсиативлик қонунларидан фойдаланиб, кўп ўзгарувчи (n>2) ихтиёрий мантиқий функциясини иккита ўзгарувчи функциялар комбинацияси кўринишида ифодалаш мумкин. = 16 иккита ўзгарувчи функцияларининг тўлиқ мажмуи 13.5–жадвалда келтирилган. Функцияларнинг хар бири х₁ ва х₂ ўзгарувчилар устидан амалга ошириш мумкин бўлган 16 та мантиқий амал комбинациядан бирини билдиради ва улар ўз номи ва шартли белгисига эга.
Икки ўзгарувчи учун тўлиқ мантиқий функwиялар мажмуи
13.5 – жадвал

х1, х2 қийматлари ва у0… у15 функциялар	Конъюнксия, дизъюнксия, инкор амаллари орқали ифодаланиши	Амаллар-нинг асосий белгиси	Функция номи	Мантиқий элемент номи
х1 0 0 1 1
х2 0 1 0 1
у0 0 0 0 0	у0 = 0		нол константаси	“нол” генератори
у1 0 0 0 1	у1 = х1 · х2		конъюнксия, мантиқий кўпайтириш	конъюнктор, “ЁКИ”схемаси
у2 0 0 1 0	у2 =	х1 = х2	х2 бўйича таъқиқ	х2 бўйича “ЕМАС” схемаси
у3 0 0 1 1	у3 = х1		х1 бўйича тавтология	х1 бўйича такрорлагич
у4 0 1 0 0	у4 =	х2 = х1	х1 бўйича таъқиқ	х1 бўйича “ЕМАС” схемаси
у5 0 1 0 1	у5 = х2		х2 бўйича тавтология	х2 бўйича такрорлагич
у6 0 1 1 0	у6 =	х1 х2	истисноли “ЁКИ”, мантиқий тенг маънолик эмас	истисноли “ЁКИ” схемаси
у7 0 1 1 1	у7 = х1 + х2		дизъюнксия, мантиқий қўшиш	дизъюнктор, “ҲАМ” схемаси
у8 1 0 0 0	у8 =		дизъюнксия инкори, Пирс стрелкаси, Вебб функцияси, ЕМАС - ЁКИ амали	Пирс элементи, “ЕМАС-ЁКИ” схемаси (“ЁКИ-ЕМАС”)
у9 1 0 0 1	у9 =	х1 х2	эквивалентлик, тенг маънолик	солиштириш схемаси
у10 1 0 1 0	у10 =		инверсияси	х2 инвертори
у11 1 0 1 1	у11 =		х2 дан х1 га импликатсия	х2 дан импликатор
у12 1 1 0 0	у12 =		х1 инверсияси	х1 инвертори
у13 1 1 0 1	у13 =		х1 дан х2 га импликатсия	х1 дан импликатор
у14 1 1 1 0	у14 =	х1 / х2	Шеффер штрихи, ”ҲАМ-ЕМАС” амали	Шеффер элементи, ”ҲАМ-ЕМАС” схемаси
у15 1 1 1 1	у15 = 1		бир константаси	“бир” генератори

13.3-расм. Мултисим дастури ёрдамида 2 ХАМ-ЭМАС мантиқий схемаси орқали 10 ХАМ-ЭМАС ни ясалиши

ҲАМ-ЭМАС, ЁКИ-ЭМАС асосидаги МЭ

функциялари устида амаллар

Асос	ЕМАС	ҲАМ	ЁКИ
ҲАМ-ЭМАС	у1 = =	й2 =х1×х2=	й3 =х1+х2=
ЁКИ-ЭМАС	й4 = =	й5 =х1×х2=	й6=х1+х2=

Лаборатория ишни бажариш учун топшириқлар:

№	Масала
	2ҲАМ-ЭМАС МЭ асосида 4ЁКИ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ЁКИ-ЭМАС МЭ асосида 4ҲАМ-ЭМАС мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ҲАМ-ЭМАС МЭ асосида 4ҲАМ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ЁКИ-ЭМАС МЭ асосида 4ЁКИ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ҲАМ-ЭМАС МЭ асосида 4ЁКИ-ЭМАС мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ЁКИ-ЭМАС МЭ асосида 4ҲАМ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ҲАМ-ЭМАС МЭ асосида 5ЁКИ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ЁКИ-ЭМАС МЭ асосида 5ҲАМ-ЭМАС мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ҲАМ-ЭМАС МЕ асосида 5ҲАМ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ЁКИ-ЭМАС МЭ асосида 5ЁКИ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ҲАМ-ЭМАС МЭ асосида 5ЁКИ-ЭМАС мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ЁКИ-ЭМАС МЭ асосида 5ҲАМ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ҲАМ-ЕМАС МЭ асосида 6ЁКИ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ЁКИ-ЭМАС МЕ асосида 6ҲАМ-ЭМАС мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ҲАМ-ЭМАС МЕ асосида 6ҲАМ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ЁКИ-ЭМАС МЕ асосида 6ЁКИ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ҲАМ-ЭМАС МЕ асосида 6ЁКИ-ЭМАС мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ЁКИ-ЕМАС МЕ асосида 6ҲАМ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ҲАМ-ЭМАС МЕ асосида 7ЁКИ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ЁКИ-ЭМАС МЕ асосида 7ҲАМ-ЭМАС мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ҲАМ-ЭМАС МЕ асосида 7ҲАМ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ЁКИ-ЭМАС МЕ асосида 7ЁКИ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ҲАМ-ЭМАС МЕ асосида 7ЁКИ-ЭМАС мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ЁКИ-ЭМАС МЕ асосида 7ҲАМ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ҲАМ-ЭМАС МЭ асосида 8ЁКИ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ЁКИ-ЭМАС МЭ асосида 8ҲАМ-ЭМАС мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ҲАМ-ЭМАС МЭ асосида 8ҲАМ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ЁКИ-ЕМАС МЭ асосида 8ЁКИ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ҲАМ-ЭМАС МЭ асосида 8ЁКИ-ЭМАС мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.
	2ЁКИ-ЭМАС МЭ асосида 8ҲАМ мантиқий элементини бажарувчи блок схемани ҳосил қилиш.