|
kasblar bo 'yicha ajratish. Ushbu mezonning muhimligi shu bilan aniqlanadiki, axborot mahsulotlari va xizmatlari professional xizmatlarga yoki kasblarga (foydalanuvchilarga) mo'ljallangan bo' ladi;
milliy yoki xalqaro bozor statusini aniqlash. Bu katta ahamiyatga ega, chunki axborot mahsulotlari va xizmatlari yo'naltirilgan bo"lib va foydalanuvchining ishlatadigan tabiiy tili, an' analari, o'lchov birliklari va boshqalarga bog' liq bo' ladi; - tovarning yo 'naltirilganligi individual foydalanuvchilarga yoki jamoa bo’ lib foydalanuvchilarga mo' ljallangan bo' ladi.
Marketing strategiyasini ishlab chiqishda nafaqat potensial foydalanuvchilar va xaridorlarni (xaridor pirovard foydalanuvchiga nisbatan vositachi yoki agent hisoblanadi), balki ehtiyojlariga yetarlicha e'tibor berilmagan holda yo'qotilishi mumkin bo'lganlarni ham hisobga olish muhimdir. Bunday holda xaridorlarni ushbu qismning tarkibi va to'lovga qobiliyatini tahlil qilish va potensial foydalanuvchilar doirasini kengaytirish bo'yicha choralar ishlab chiqish zarur.
Faraz qilaylik, maqsadli bozor individual va jamoa boc lib foydalanuvchilarni o s z ichiga olsin. Agar ushbu bozor aniq foydalanuvchilar turi, faoliyat ko g łami, tashkilotlar va unda band bo' lgan xodimlar soniga ega, degan farazdan kelib chiqilsa, unda gipotetik axborot mahsuloti va xizmatining muvaffaqiyatini bashoratlash mumkin. Bozor ofis tizimlari (matnlarni qayta ishlash, jadvallarni qayta ishlash va h.k.), hisob axborotini qayta ishlash tizimlari (masalan, buxgalteriya hisobi), kalkulyator, shaxsiy kalendar, oddiy axborot tizimlari generatori va hokazolarni o'z ichiga olishi mumkin. Bunday holda keltirilgan komponentlarni qaysisini boshqa ishlab chiqaruvchilardan, yetarlicha foydali shartlarda olish mumkin, qaysi ishlanmalarni mustaqil o'tkazish va qanday Clilib o'zining hamda boshqalardan Olgan komponentlarini yuqori darajadagi integratsiyasiga erishish mumkinligini aniqlash zarur. Masala nafaqat texnologik, balki narxni hisobga Olgan hołda ham hal etilishi lozim. Narxni aniqlashda ushbu segment foydalanuvchilarining o'rtacha imkoniyatlarini — individual foydalanuvchilar uchun nisbatan past hamda tashkilotlar uchun — yuqoriroq narxlarni ko' zda tutish zarur.
3. Marketing strategiyalari sinflari
Yangi turdagi axborot mahsuloti yoki xizmati bilan bozorga chiqish to g g'risidagi qarorni qabul qilishda quyidagi marketing strategiyalarini hisobga olish zarur:
ommaviy marketing, ya'm axborot mahsulotlari va xizmatlarini ommaviy ishlab chiqarish va tarqatish to' g' risida qaror qabul qilinadi; tovarli-tabaqalashtirilgan marketing, ya'ni turli xususiyatli va turli yo'nalishdagi ikki va undan ortiq axborot mahsulotlari va xizmatlarini ishlab chiqarish to' g'risida qaror qabul qilinadi; maqsadli marketing, ya'ni maqsadli bozorni tashkil etuvchi (bozorni segmentlash, maqsadli segmentni tanlash, bozorda mahsulotni joylashtirish) turli guruhlarni chegaralash bo'yicha qaror qabul qilinadi.
Narxni aniqlashda ko'p hollarda ikki chetki strategiyalardan foydalaniladi. Birinchisi mahsulot yoki xizmatning past narxi tufayli mumkin bo'lgan foydalanuvchilarni maksimal miqdorini egallashga mo'ljallangan. Ikkinchisi, mahsulot yoki xizmatlarni to'lovga eng qobiliyatli foydalanuvchilarga mos ravishda yuqori narxlar bo'yicha sotishga yog naltirilgan. Sof hołda ushbu strategiyalar uchramaydi, ko'proq ularning modifikatsiyasidan foydalaniladi. Ikkinchi strategiya bo'yicha, axborot mahsuloti to'lovga eng qobiliyatli foydalanuvchilar qatlamiga kiritilgandan soz ng, nandar, qoidaga ko'ra, keyingi potensial foydalanuvchilar qatlamining to'lovga qobiliyatini hisobga Olgan hołda paysaytiriladi va aksincha.
Axborot mahsulotlari va xizmatlariga narxlarni o'rnatish yetarlicha murakkab va kam o'rganilgan muammodir. Ammo dastlabki narxni hisoblashning umumiy uslubi quyidagi ketma-ketlikda taqdim etilishi mumkin:
maqsadni ajratib, narxni tashkil etish masalasini qo'yilishi — mahsulotni yashab qolishini ta'mmlash, foydani maksimallashtirish, ayrim bozorda ustuvorlikni qo t lga kiritish va h.k.; monopol, oligopol yoki duopol ishlab chiqaruvchilar sharoitida talab darajasini aniqlash;
xarajatlarni baholash, unda maksimal narx talab orqali, minimal narx esa mavjud xarajatlar bilan aniqlanadi;
raqobatchilar narxlari va tovarlarining iste'mol xususiyatlarini tahlil qilish;
narxni tashkil qilish usulini tanlash (shu jumladan, quyidagilar, ya'nl o'rtacha xarajatlar qo'shuv foyda usuli, zararsizlikni tahlil qilish va maqsadli foydani ta'minlash asosida narxni hisoblash, mahsulotning ob'ektiv qiymati asosida narx o'rnatilishi);
eng so'nggi narxni boshqarish.
Axborot mahsulotini joylashtirish va savdo markasini tatbiq etish, marketing strategiyasini ishlab chiqishda alohida O'rin egallaydi. Aniq axborot mahsulotini joylashtirish foydalanuvchida reklama yordamida ushbu mahsulotning salobatli qiyofasini shakllantirish yordamida yaratiladi. O'z navbatida mahsulotni bozorga chiqaruvchi savdo markasi mashhurlikni egallashga ko'maklashadi. Savdo markalarining uch xil turini ajratish mumkin — individual nom, umumiy nom va nomlar kombinatsiyasi.
Sotuvdan keyingi xizmat ko’ rsatish foydalanuvchilarga erishishda katta ahamiyatga ega, uning asosiy vazifasi nafaqat topilgan nosozliklar, mos kelmasliklar va moslashlarni bartaraf etish, balki oldini olish tadbirlarini o t tkazish, oe rgatish va maslahat berish bilan aniqlanadi. Shuni qayd qilish kerakki, sotuvdan keyingi xizmat ko'rsatish bilan band bo'lgan mutaxassislar, aniq mahsulot bo'yicha takliflar va turli xil fikrlar haqida axborotlar to'plash imkoniyatiga egadirlar.
Marketing sotish bozori va potensial foydalanuvchilarni o'rganish muammosi bilan yaqindan aloqada bo'ladi va ushbu muammo quyidagilarni aniqlash yo'li bilan hal etilishi mumkin:
bozorning imkoniyatlari;
mahsulotning bozordagi o' mi;
bozor o lchamlari;
raqobatbardoshlikni ta' minlash maqsadida mumkin bo'lgan harakatlar;
foydalanuvchilar talablari qondirilishi darajasi.
12-mavzu. Marketing faoliyati sxemasi
Do'stlaringiz bilan baham: |
