Maxsus talim vazirligi samarqand davlat universiteti inson resurslarini boshqarish fakulteti

Asosiy vositalar eskirishini hisobga oluvchi schyotlar (0200)ning bog‘lanishi 
T/r
Xo‘jalik muomalalarining mazmuni
Schyotlarning bog‘lanishi
Debet
Kredit
1 
Asosiy, yordamchi ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatuvchi 
xo‘jaliklarda foydalanilayotgan asosiy vositalarga eskirish 
hisoblash 
2010, 2310, 
2710 
0211-0299 
2 
Umumishlab chiqarish maqsadida foydalanilayotgan asosiy 
vositalarga eskrish hisoblash 
2510 
0211-0299 
3 
Savdo korxonalarida foydalanilayotgan asosiy vositalarga 
eskirish hisoblash 
9410 
0211-0299 

---

110 
4 
Ma’muriy maqsadlar uchun foydalanilayotgan asosiy 
vositalarga eskirish hisoblash 
9420 
0211-0299 
5 
Quyidagi maqsadlarda foydalanilayotgan asosiy vositalarga 
eskirish hisoblash: 
a) yangi turdagi mahsulotni ishlab chiqarish uchun 
mo‘ljallangan ishga tushirish ishlarida; 
b) umumiy yoki yakka tartibda ishlab chiqarishga 
mo‘ljallanmagan 
yangi 
texnologik 
jarayonlarni 
o‘zlashtirishda; 
v) qazib chiqaruvchi tarmoqlardagi tayyorgarlik ishlarida. 
9440 
0211-0299 
6 
Ishchi xayvonlarga eskirish hisoblash 
2010, 2310 
0270 
7 
Ko‘p yillik o‘simliklarga eskirish hisoblash 
2010 
0280 
8 
Joriy (qisqa muddatli) ijaraga berilgan asosiy vositalarga 
eskirish hisoblash 
9430 
0220-0299 
9 
Uzoq muddatli ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy 
vositalarni xususiy asosiy vositalar tarkibiga o‘tishi natijasida 
ularga hisoblangan eskirish summasini o‘tkazish 
0299 
0211-0290 
10 
Uzoq muddatli ijara shartnomasining muddati tugagandan 
keyin ijaraga beruvchiga qaytariladigan asosiy vositalarning 
eskirishni hisobdan chiqarish 
0299 
0310 
11 
Asosiy vositalarning eskirishini qayta baholash: 
a) qiymati oshirilganda 
b) qiymati kamaytirilganda 
8510 
0211-0299 
0211-0299 
8510 
12 
Asosiy vositalarni tugatish, sotish, tekinga berish, ustav 
kapitaliga ulush sifatida berish, uzoq muddatli ijaraga berish, 
kamomad yoki buzilish natijasida ularga haqiqatda 
hisoblangan eskirishni hisobdan chiqarish 
0211-0290 
9210 
5-son BHMSga muvofiq, asosiy vositalar bo‘yicha eskirish summasi quyidagi usullardan birini 
qo‘llash yo‘li bilan hisoblanishi mumkin: 
1) eskirishni bir tekisda (to‘g‘ri chiziqli) hisoblash; 
2) eskirishni bajarilgan ishlar hajmiga mutanosib ravishda hisoblash (ishlab chiqarish usuli); 
3) ikki karrali eskirish me’yori bilan kamayib boruvchi qoldiq usuli; 
4) yillar yig‘indisi usuli (kumulyativ usul). 
Eskirishni bir tekisda (to‘g‘ri chiziqli) hisoblash usulining mohiyati shundan iboratki, asosiy 
vositalarning eskiradigan qiymatidan kelib chiqib, ularning foydali xizmat qilish muddati davomida 
eskirish bir tekisda va teng ulushlarda hisoblab boriladi. Ushbu usulga muvofiq, asosiy vositalar 
obektining eskiradigan qiymati uning foydali xizmat muddati davomida tegishli xarajatlarga bir 
maromda (tekisda) olib boriladi (taqsimlanadi). Mazkur usul bo‘yicha eskirish hisoblash me’yorining 
miqdori foydali xizmat muddatining davomiyligiga bog‘liq bir davr uchun eskirish summasi 
eskiradigan qiymatini obekt foydalaniladigan hisobot davrlari soniga bo‘lish yo‘li bilan hisob-kitob 
qilinadi. 
Eskirish hisoblashning bir tekisda (to‘g‘ri chiziqli) hisoblash usulida eskirishning yillik 
summasi asosiy vositalar obektining boshlang‘ich (qayta tiklash) qiymatidan uning tugatish 
qiymatini ayirish orqali va mazkur obektning foydali xizmat muddatidan kelib chiqib aniqlanadi: