Maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti filologiya fakulteti oʻzbek tilshunosligi kafedrasi

62-mashq. Berilgan sifatlarga -roq qo’shimchasini qo’shib ko’ring va ularni bu qo’shimcha bilan qo’shila oladigan va qo’shila olmaydigan sifatlar guruhiga ajrating.
Tinch, olmossimon, paxtali, oq, sho’x, tuzli, chuchuk, do’ppili, nam, badavlat, sermeva, serfarzand, omilkor, zararsiz, baland.
1-topshiriq. Sifatlarni topib darajalarini aniqlang.

1. 
   Do’stlik o’rtoqchilikning eng oliy darajasidir.
   
2. 
   Do’stlik sevgidan ko’ra bardoshliroq bo’lmog’i lozim.
   
3. 
   Samimiy do’stlari bo’lmagan odam haqiqatdan ham yolg’izdir.
   
4. 
   Jimjimador gapirishdan saqlan. Til oddiy va go’zal bo’lsin.
   
5. 
   Do’l ofati kuchli, lekin xalq undan ham kuchliroq.
   
6. 
   Uning behad chiroyli ko’zlari iffat va hayo bilan ma’sum boqardi.
   
7. 
   Menimcha, Hamrooyning o’g’lidan yaxshiroq, ham boyroq kuyov topolmaysan?
   

63-mashq. Berilgan so’z birikmalarida sifatlarning ma’nolari orasidagi farqlarni, bu farqlarni yasovchi vositalarni aniqlang va tushuntiring.

1. 
   Shirin qovun – shirinroq qovun - eng shirin qovun;
   
2. 
   Katta bino – kattaroq bino - eng katta bino;
   
3. 
   Qizil mato - qizilroq mato - eng qizil mato;
   
4. 
   Bema’ni savol – bema’niroq savol - o’ta bema’ni savol;
   

64-mashq. Sifatlarni oddiy, qiyosiy, orttirma daraja shakllariga ajratib, ularning qaysi so’z turkumi bilan bog’lanib kelayotganini va gapda qanday bo’lak vazifasida kelayotganini ayting.

1. 
   Qanoat toatdan yaxshiroq.
   
2. 
   Eng katta boylik salomatlik.
   
3. 
   Ko’proq ishlasang, ko’proq haq olasan.
   
4. 
   Yaxshilik - eng katta sahovat.
   
5. 
   Shirin so’z - eng aziz tuhfa.
   
6. 
   Hasad qullikdan yomonroqdir.
   
7. 
   Odobsiz farzandni yomon ko’rarlar.
   
8. 
   Ko’ylak bejirim matodan bejirim qilib tikildi.