Maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti filologiya fakulteti oʻzbek tilshunosligi kafedrasi

46-mashq. Matndagi birgalik nisbatda kelgan fe’llarni topib, yasovchi qo’shimchalarini aniqlang.
Qushlar goh yuqoriga ko’tarilar, goh qanotlarini yozib pastga suzishardi. Ular suvga qo’nar, qanotlari bilan shaloplatib urib ko’pirib turgan suv tomchilarini uzoqlarga sachratardilar-da, yana osmonga ko’tarilardilar. So’ngra ular turna qator tizilib bir tekisda qanot qoqishib, tunamoq uchun ko’rfazning qumloq sohillari tomon uchib ketishardi. (Ch.A.) Ular yana kulishdilar. (A.Q.) Bolalar to’kilgan paxtalarni terishdi. Karim bilan Ahmad «Tong yulduzi» gazetasiga maqola yozishdi.
47- mashq. Fe’llarni shaxs ko’rsatishiga ko’ra: shaxsli va shaxssiz turlarga bo’linishini tushuntiring.

• 
  Toshketnga avtobusda, elektrpoyezdda boriladi.
  
• 
  Universitetga ko’prik orqali o’tiladi
  
• 
  Yoshi kattalar hurmatda.Tog’dan muzday shabada esadi.
  
• 
  Feruza choyga taklif qildi.
  
• 
  Bildim, bildim, hammasini bilaman.
  
• 
  Mansurov otidan tushdi.
  

48- mashq. Tuslangan fe’l formalarining qaysi shaxs va sonda kelganligini ayting.
Ular mening do’stlarim! Ular mening boshimga tushgan kulfatga toqat qilolmaganlar!… Ayting, buyuring, ular kirsinlar! Ular sizga arzihol qilmoqchilar! Boylardan, mingboshilardan tortgan jabru jafo, kulfat-alamlari to’g’risida gapirmoqchilar! Men endi o’zimni yoqlamayman. Lekin… shu bag’ri qon bechoralarni yoqlayman!..
49-mashq. Ajratib ko’rsatilgan fe’llarning qaysi shaxsda va qaysi sonda kelganini tushuntiring.
1.Talabalar o’qishdan keyin ijtimoiy foydali mehnat bilan shug’ullanadilar.

• 
  Biz auditoriyamizni o’zimiz tozalaymiz.
  
• 
  Men suv tashiyman, o’rtog’im pol yuvadi.
  
• 
  Biz grafikdagi ishni bajardik.
  
• 
  Guruhga rahbar kerak bo’ladi.
  

50- mashq. Berilgan gaplarda qaratqich kelishigida kelgan ot so’zlarni topib, ularning shakli, ma’nosi va vazifasini tushuntirib bering.

• 
  Olimjonning yuragi Oyqiz yaqinlashgan sari duk-duk urar edi. (Sh.R.)
  
• 
  Gapirishni foydasi yo’q. Odammi sog’i yo’q, demovdimmi, sanga!
  
• 
  Har bolam ufurgan nafasin atri – She’rimning eng yetuk, eng yaxshi satri. (G’.G’.)
  
• 
  Mening yo’qligimni sening subutsizligingdan payqashgan, chog’i.