Maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot insti­tuti

23-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI
Tuzli va marinadli eritmaning zichligini aniqlash
Asosiy maqsad: Meva va sabzavotlarni saqlash va qayta ishlash texnologiyasida, sabzavotlarni tuzlash va marindlashda foydalaniladigan tuzli yoki marinadli eritmalarning zichligini aniqlash uslubiyotini o‘rganish.
Vazifalar: Tuzlash va marinadlash texnologiyasida qo‘llaniladigan tuzli va sirka kislotali eritmalarning zichligini aniqlash, ularning konsentratsiyasini belgilash hamda ularning tuzlash va marinadlash texnologiyasida ahamiyatini o‘rganish.

Nazariy tushuncha: Zichlik deb – ashyo og‘irligining hajmiga bo‘lgan nisbatiga aytiladi. Zichlikni aniqlashda standart eritma sifatida distillangan suv olinadi. 1 m^3hajmdagi distillangan suvning 4°С haroratdagi og‘irligi 1 g ga teng. Eritma zichligining oshishi uning tarkibidagi quruq moddalar miqdoriga bog‘liq bo‘ladi. Tuzlash va marindalash texnologiyasida tuzli eritma va sirka kislotasining konsentratsiyasini aniqlash asosiy omillardan biri hisoblanadi. Eritmalarning konsentratsiyasini aniqlash areometr yordamida amalga oshiriladi va ular g/sm^3 da ifodalanadi. Areometr, shishadan yasalgan silindrsimon idish bo‘lib, ostki qismi ustki qismidan diametri jihatdan kattaroq bo‘ladi. Areomterning ustki ingichka qismi maxsus shkalalarga taqsimlangan bo‘lib, bu shkalalar zichlik ko‘rsatkichini belgilaydi. Areometrning ishlash prinsipi Arximed qonuniga asoslangan. Ya’ni areometr, suyuqlikni, o‘zining massasiga nisbattan kerakli miqdorda siqib chiqaradi. Demak, suyuqlikning zichligi qancha yuqori bo‘lsa (zichlik eruvchining konsentratsiyasi oshishi bilan yuqori bo‘ladi), areometr shuncha suvga kam botadi. Odatda eritmaning zichligini aniqlash 20 °С haroratda aniqlaniladi. Tuzli yoki sirka kislota eritmasining zichligi aniqlangandan so‘ng, maxsus jadvallar yordamida uning konsentratsiyasi aniqlanilishi mumkin.