Maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot insti­tuti

Ko‘rsatkich	Sabzi	Piyoz
Kartoshka
1	Rangi
2	Ta’mi
3	Ko‘rinadigan qovurish foizi, %
4	Haqiqiy qovurish foizi, %

Yog`ning sifatini aniqlash uchun byuretkaga 0,1N KON eritmasi quyiladi, kolbaga 10 g yog` olib, 1% fenolftalein eritmasi qo‘shiladi va ochiq qizil rang paydo bo‘lguncha titrlanadi. Yog`ning kislotali soni quyidagi tenglamadan aniqlanadi:

bu yerda: a - sof yog` kislotalarni neytrallash uchun sarflangan 0,1 normal ishqor miqdori (ml); P - yog`ning miqdori (g); K - KON ning 0,1 normal titriga tuzatgich koeffitsiyenti; K=5,611 (ishqorning 0,1 normal eritmasining titri).


Vazifa: mavzu yuzasidan hisobot tayyorlang.
Nazorat savollari:
1. Ishni bajarish tartibi.
2. Qovurish foizlarini aniqlash.
3. Sabzavotlarni qovurishdan oldin yog`ning qaysi sifat ko‘rtsatkichi aniqlanadi?
22-LABORATORIYA MASHG‘ULOTI
Sulfit kislota, oltingugurt gazi va uksus kislota miqdorini hisoblash


Sulfid kislota, oltingugurt gazi miqdorini hisoblash. Sulfidlash jarayoni gaz (SO₂) yordamida o‘tkazilganda kerak bo‘ladigan gaz miqdorini aniqlash oson. Texnologik instruksiyalarga asosan sulfidlangan yarim fabrikatlarda SO₂ 0,1 – 0,2 % miqdorda bo‘lishi kerak. Gaz sarfi quyidagi tenglamadan aniqlanadi:
G = А • S /100
bu yerda А - sulfidlanayotgan mahsulot miqdori, kg;
S - sulfidlangan mahsulot tarkibida SO₂ miqdori, %.

Sarflanadigan karbonat angidridi miqdori sulfidometr yordamida aniqlanadi, ko‘p miqdorda sarflanganda tarozida o‘lchanadi.

Sulfidlash jarayoni sulfid kislota eritmasi yordamida o‘tkazilganda uning sarfi quyidagicha aniqlanadi:
Р = А • S / (S₁ – S)

S - sulfidlangan mahsulot tarkibidagi SO₂ miqdori;

S₁- ishchi eritma tarkibidagi SO₂ miqdori.


Misol. 20 t mahsulotni sulfidlash uchun sarflanadigan gaz miqdorini aniqlang. Mahsulot tarkibida 0,15% SО₂ bo‘lishi kerak.

G = = 30 kg (SO₂)

Misol. 15 t mahsulotni sulfidlash uchun 6% li ishchi eritmaning sarfini aniqlang. Mahsulot tarkibida 0,2% SO₂ bo‘lishi kerak.

Р = = 517,2 kg yoki 500 l.
(6% li ishchi eritmaning zichligi 1,0328 ga teng)


Uksus kislota miqdorini hisoblash. Uksus kislotasi sabzavot, meva marinadlari hamda gazak konservalari ishlab chiqarishda qo‘llanadi. Uksus kislotasi uksus essensiyasi, spirt yoki meva uksusi ko‘rinishida ishlatiladi.
Kimyoviy sof uksus kislotasi past haroratda kristall holatida bo‘ladi va muz holidagi uksus kislotasi deb ataladi. U 16,7°С haroratda eriydi. Suvda xohlagan nisbatda eriydi. Uksus kislotasi suvdagi eritmasi o‘z xususiyatlariga ega. 78-80% li eritmasi 20°С haroratda 1,070 g/sm³ zichlikka ega. Bu eng yuqori zichlik. Konsentratsiyasi kamroq yoki ko‘proq eritma kamroq zichlikka ega. Uning bu xususiyatiga qarab amalda qanday kislota ekanligi haqida mulohaza yuritiladi.
Masalan, agar o‘tkir kislotaga ozroq suv qo‘shilsayu uning zichligi oshsa unda kislota 78% lidan yuqori, zichligi kamaysa u holda kislota 78% lidan pastroq. Uksus kislotasining konsentratsiya va zichligi orasidagi bog‘liqlik 24-jadvalda keltirilgan.
24-jadval