Maxsus ta’lim vazirligi a. A. Safoev

I BOB
ISHLAB CHIQARISH VA TEXNOLOGIK JARAYONLAR

1. 
   Asosiy tushunchalar
   

«Texnologiya» (grekcha ikki so’z: tehne-san’at, mohirlik, ustalik va logos- so’z, ilm) so’zi tayyor mahsulot olish maqsadida tegishli ishlab chiqarish vositalari bilan xomashyo, materiallar, yarim xomashyoni ishlash (qayta ishlash) usullarini yig’masini tizimlashtiradigan fanini anglatadi. Texnologiya tarkibiga ishlab chiqarishni texnik nazorati ham kiradi. Texnologik jarayonni texnik- iqtisodiy samaraborligini tasniflovchi eng muhim ko’rsatkichlar: bitta mahsulotga xomashyo va energiyani sarfi; mehnat unumdorligi darajasi; jarayon jadalligi; ishlab chiqarish xarajatlari; mahsulot, buyum tannarxi.
Mashinasozlik texnologiyasini tadbiq etish va ishlab chiqish predmeti ishlov berish turlari, tayyorlamalarni tanlash, ishlov beriladigan yuza sifati, ishlov berish aniqligi, ishlov berishdagi quyim, tayyorlamalarni asoslash, yuzalarni yassi silindrik, murakkab shaklli va hokazolarga mexanik ishlov berish usullari, ko’p ishlatiladigan-korpuslar, vallar, tishli g’ildiraklar va hakozo detallarni tayyorlash usullari; yig’ish jarayonlari (detal va qismlarni birikmalari tasnifi, yig’ish ishlarini mexanizasiyalash va avtomatlashtirish tamoyillari); moslamalarni loyihalash va boshqalar.
Mashinasozlik texnologiyasi texnikani rivojlanishiga ko’ra doimiy yangilanib va o’zgarib turadi. Texnologiyani takomillashtirish-xalq xo’jaligida texnik taraqqiyotni tezlashtirishni muhim shartidir.
Zamonaviy texnologiyani rivojlanishini asosiy yo’nalishlari: ishlab chiqarish ko’lamini va mahsulot sifatini ta’minlash maqsadida uziluvchan, diskretli texnologik jarayonlardan tinimsiz avtomatlashtirilganiga o’tish; mashinalar va jihozlarni samarali qo’llash; xomashyoni, materiallar, yoqilg’ini tejamkor ishlatish va mehnat unumdorligini oshirish uchun chiqindisiz texnologiyalarni joriy etish;
moslanuvchan ishlab chiqarish tizimlarini yaratish, mashinasozlikda robotlar va robotlashtirilgan texnologik majmualarni keng qo’llash va boshqalar.

2.