Maxsus son [2]. 022 O‘zbekiston qishloq va suv xo‘jaligi

га 
жорий этилган. Бу тежамкор суғориш технологиялари 
жорий қилинган майдоннинг 2,1% га яқинини ташкил 
этади. 
2026 йилгача сув ресурсларидан самарали фой-
даланиш ҳисобига ҳар йили камида 7 миллиард куб метр 
сувни иқтисод қилиниши мақсад қилинган. Бу вазифа-
ларни амалга оширишда сунъий ёмғирлатиб суғориш 
технологияси муҳим йўналишлардан биридир.
Муаммо.
Ўзбекистон минтақасига мос ёмғирлатиб 
усулларини ишлаб чиқиш ва сунъий ёмғирлатиш 
қурилмаларининг параметрларини иқлим шароитни 
ҳисобга олган ҳолда оптималлаштириш лозим.
Г.М. Гаджиев, М.К. Мустафаева, В.Я. Чичасов и В.Н. 
Черноморцева, И.Д. Федоренколар сунъий ёмғирлатиб 
суғоришда сув томчи учиш вақтидаги буғланиши 20-30% 
га етишини аниқлаган. Ўрта Осиё шароитида A.A. Рачин-
ский ва В.К. Севрюгинлар тадқиқотларида сув томчиси-
нинг буғланиши 1-2% оралиғида эканлигини таъкидлайди 
(1). Сув томчисининг шамол таъсирида учириб кетилиши 
В.Е. Хабаров, А.И.Штангей тадқиқотларида ўрганилган 
ва сув томчисининг ер юзасидан учиш баландлиги 
қанча катта бўлса, сувнинг шунча кўп исроф бўлишига 
олиб келиши аниқланган (2). САНИИРИ маълумотларига 
кўра, «Фрегат» ёмғирлатиш машинаси билан суғориш 
нормаси 614 м
3
/га бўлганда, буғланиш туфайли сувнинг 

---

Maxsus son [2]. 2022
80
O‘ZBEKISTON QISHLOQ VA SUV XO‘JALIGI
йуқотилиши 30% гача етган. 
Муаммонинг ечими ва таҳлили.
Барча тадқиқотларда
сув томчисининг учиш вақти ва учиш баландлиги ошиши 
билан сув томчисининг шамол таъсирида учириб кети-
лиши ва буғланиши кўпайиши бирдек таъкидланади.
Кўплаб тадқиқотчилар сунъий ёмғирлатиш жараёнида 
дефлектор насадкали соплодан отилиб чиқаётган сув 
оқими ҳаракати 3 та участкада юз беришини таъкид-
лашган (1-расм).