Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

JK 298-moddasi 1-qismi
). 
Ko‘rib chiqilayotgan jinoyat 
subyektiv tomondan qasddan 
yoki 
ehtiyotsizlik 
bo‘yicha sodir etiladi. Kelib chiqqan oqibatlarga aybdor faqat 
ehtiyotsizlik bo‘yicha munosabatda bo‘ladi. Aybdor o‘z qilmishi jamiyatga 
xavfli oqibatlar keltirib chiqarishi mumkinligini ko‘ra biladi, ammo unga 
yetarlicha asoslanmasdan, o‘zining yengiltakligi bo‘yicha, ular haqiqatan 
kelib chiqmasligiga yoki oldini olishiga umid qiladi 
(jinoiy o‘z-o‘ziga 
ishonish). 
Aybdor bunday oqibatlarning kelib chiqish imkoniyatini ko‘ra 
olmaydi, ammo ish holatlari bo‘yicha u ularni oldindan ko‘rishi lozim edi 
(
jinoiy beparvolik
). 
Agar harbiy xizmatchi ushbu jinoyatni sodir etganda zararli oqi-
batlariga qasddan munosabatda bo‘lsa, unda qilmishni oqibatlaridan kelib 
chiqib shaxsga qarshi va mulkka qarshi jinoyatlar uchun javobgarlik 
nazarda tutilgan JK tegishli moddalari bo‘yicha kvalifikatsiya qilish lozim.
Jinoyatni sodir etish 
motivlari
va 
maqsadi
uni kvalifikatsiyalash 
uchun ahamiyatga ega bo‘lmaydi. 
Jinoyatning 
subyekti
jangovar, maxsus yoki transport mashinasidan 
foydalanish uchun mas’ul bo‘lgan yoki uni bevosita boshqaradigan harbiy 
xizmatchi bo‘lishi mumkin.
«Qoidabuzarni boshqarish qoidalarini buzganlik uchun javobgarlikka 
tortishda uning shtat bo‘yicha haydovchi bo‘lish-bo‘lmasligining va 
mashinani boshqara olish-olmasligining ahamiyati yo‘q». 
Harbiy mashinalardan foydalanish qoidalarini buzish subyekti faqat 
ushbu qoidalarga rioya qilish majburiyati maxsus yuklatilgan harbiy 
xizmatchigina bo‘lishi mumkin: haydovchilar xizmati bo‘yicha 
bo‘ysunadigan boshliqlar, mashina bo‘yicha kattalar, KTP bo‘yicha 
navbatchilar va hokazo. U, shuningdek, ma’lum foydalanish qoidalariga 
rioya qilishga majbur bo‘lgan mashina haydovchisi ham bo‘lishi mumkin. 
Mashina bo‘yicha kattaning ushbu katta vazifalarini buzish bilan 
bog’liq bo‘lgan harakatlari boshqa jinoyat tarkiblarini ham yuzaga 
keltirishi mumkinligini hisobga olish kerak.
349 

---

«Instruktor nazorati ostida o‘quv mashinasida boshqarishni o‘rga-
nayotgan harbiy xizmatchini Jinoyat kodeksining 298-moddasida nazarda 
tutilgan jinoyat uchun javobgarlikka tortib bo‘lmaydi. Bunday holda 
harakat xavfsizligini ta’minlash instruktorga yuklatilgan bo‘lib, aynan u 
boshqarish qoidalarini buzganlik uchun javobgardir». 
Mashinaning texnik holatini nazorat qilish majburiyatlari 
yuklatilmagan harbiy xizmatchilar ham ushbu jinoyatning subyektlari 
bo‘lmaydi. Masalan, sutkalik naryad shaxslari, xususan, faqat haydovchida 
harbiy qismdan tashqariga chiqish uchun tegishli hujjatning bor-yo‘qligini 
tekshirishga majbur bo‘lgan nazorat-o‘tish punktining navbatchilari.