Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

NOTA BENE ! 
Qurol-yarog’ bilan muomalada bo‘lish qoidalari
– bu quroldan 
foydalanish jarayonida atrofdagilarning xavfsizligini ta’minlovchi usul va 
harakatlarning ketma-ketligi yig’indisidir. Masalan, oldindan saqlash 
mexanizmidan foydalanish qoidalari, nishonga olish, o‘qlash, o‘qni 
chiqarish va h.k. 
Atrofdagilar uchun katta xavf manbai bo‘lgan boshqa modda va 
buyumlar bilan muomala qilish qoidalari ularda foydalanish tartiblarini 
ham o‘z ichiga oladi. Ya’ni, minalarni o‘rnatishda, portlatish ishlarini 
amalga oshirishda, elektr qurilmalari bilan ishlashda va h.k.larda xavfsizlik 
qoidalari mavjud. Shu bilan birga atrofdagilar uchun katta xavf manbai 
bo‘lgan moddalar va predmetlar bilan muomala qilish tartibi, ulardan 
foydalanish qoidalarinigina emas, balki ularni saqlash va transportirovka 
qilish qoidalarini ham o‘z ichiga oladi. 
Atrofdagilar uchun katta xavf tug’diradigan qurollar, o‘q-dorilar, 
portlovchi, radioaktiv va boshqa moddalar va buyumlar bilan 
muomalada 
bo‘lish qoidalarini buzish
shu bilan tavsiflanadiki, ular bilan muomala 
qilishda harbiy xizmatchi majburiy usullarni bajarmaydi yoki ko‘rsatilgan 
predmetlar bilan muomala qilishda o‘rnatilgan ketma-ketlikka rioya 
qilmaydi hamda ularni saqlash xavfsizligi qoidalarini buzadi, bu esa, o‘z 
navbatida, odamlarning halok bo‘lishiga va jarohatlanishiga, harbiy 
texnikaning nobud bo‘lishiga, harbiy tadbirlarning to‘xtashiga va boshqa 
og’ir oqibatlarga olib keladi. 
Portlovchi moddalar omborida harorat rejimiga rioya qilmaslik, gaz 
yoki yoqilg’i moy materiallari sig’imlari yaqinida olov yoqish, radioaktiv 
va zaharli moddalar bilan ishlaganda himoyaning yo‘qligi va h.k.larni 
muomala qilish qoidalarini buzish deb tan olish mumkin. 
Atrofdagilar uchun katta xavf tug’diradigan qurollar, moddalar va 
predmetlar bilan muomala qoidalarini buzishni va bu predmetlardan 
343 

---

mo‘ljallanmagan joyda foydalanishni farqlash zarur – oxirgisi o‘zida tahlil 
qilinayotgan jinoyat tarkibi belgilarini ifodalamaydi. Ko‘rsatilgan 
predmetlardan mo‘ljallanmagan joyda foydalanish, atrofdagilar uchun 
katta xavf tug’diradigan bu qurollar, moddalar va predmetlardan jonli 
kuchlarni nishonga olish maqsadida emas, balki boshqa maqsadlarda, 
masalan kovlash uchun, ishni yengillashtiruvchi vosita sifatida va h.k.da 
foydalanish faraz qilinadi. Zarur belgilar mavjudligida bu qilmishlar, 
qurolni beparvo saqlash yoki shaxsga qarshi jinoyat uchun javobgarlikni 
nazarda tutgan JK tegishli moddalari bo‘yicha kvalifikatsiyalanishi 
mumkin. 
Agar qorovul qorovul xizmati vazifalarini o‘tashdan chalg’ib qurol 
bilan muomalada bo‘lish qoidalarini buzsa va natijada ularning oldini olish 
uchun qorovul tayinlangan zararli oqibatlar kelib chiqsa, unda qilmish JK 
297
-
va 291-moddalari bilan jinoyatlar jami tariqasida kvalifikatsiya 
qilinadi.
Ko‘rib chiqilayotgan jinoyat qonunda ko‘rsatilgan oqibatlar, jum-
ladan, o‘rtacha og’irlikdagi tan jarohatlari kelib chiqqan vaqtdan boshlab