Maxsus qism jamoat xavfsizligi va jamoat tartibiga qarshi jinoyatlar. Harbiy xizmatni o

kompyuter sabotaji
deb, kompyuter uskunasi yoki 
kompyuter tizimining ishiga ular normal faoliyat ko‘rsatishiga xalaqit 
berish niyatida aralashishni e’tirof etish mumkin.
O‘zganing kompyuter uskunasi yoki xizmatda foydalaniladigan 
kompyuter uskunasi, shuningdek, kompyuter tizimi jinoyat 
predmeti 
hisoblanadi.
Kompyuter uskunasi
– axborotni o‘zgartirish va saqlash uchun 
mo‘ljallangan uskuna. Bu turdagi uskunaga quyidagilar kiradi: aloqa 
tizimlari va vositalari uskunasi, o‘lchash va boshqarish vositalari, 
hisoblash texnikasi vositalari (ma’lumotlarga avtomatlashtirilgan usulda 
ishlov berish uchun analogli va analogli-raqamli mashinalar, elektron 
hisoblash, elektromexanik va mexanik komplekslari va mashinalari, 
ma’lumotlarni saqlash, qidirish va ularga ishlov berish uchun 
mo‘ljallangan, turli vazifalarni yechish bilan bog’liq bo‘lgan qurilmalar) 
va tashkiliy texnika vositalari, axborotni vizual va akustik aks ettirish vosi-
talari, axborotni saqlash vositalari, teatr-sahna uskunasi va h.k. 
255 

---

(«Kompyuter tizimi» tushunchasi haqida JK 278
1
-moddasi tahliliga 
qarang.) 
Kompyuter sabotajining 
obyektiv tomoni 
o‘zganing kompyuter 
uskunasini yoki xizmatda foydalaniladigan kompyuter uskunasini ishdan 
chiqarish, shuningdek, kompyuter tizimini buzishdan iborat.
Kompyuter uskunasini ishdan chiqarish
kompyuter tizimi, 
tarmog’i, EHM tarkibidagi ayrim elementlarni ularning vazifasiga muvofiq 
ishlab turishini jiddiy qiyinlashtiruvchi tarzda yaroqsiz holatga keltirishni 
anglatadi. 
Kompyuter tizimini buzish
deganda, tizimning barcha apparat 
(texnik) komponentlari yoki ularning ayrimlari yo‘q qilib yuborilishi 
natijasida bu tizim o‘z faoliyatini to‘xtatishi tushunilishi lozim. Bunda 
qilmishni JK 173-moddasi (Mulkni qasddan nobud qilish yoki unga zarar 
yetkazish) bilan qo‘shimcha kvalifikatsiya qilish talab etilmaydi.
Kompyuter sabotajini amalga oshirish usuli moddiy (bloklarni yo‘q 
qilib yuborish, disketalar, magnit barabanlari, disklar, tasmalar va shu 
kabilarni yaroqsiz holga keltirish) yoki apparat-dasturiy (qurilmalarni 
mazkur EHM, uning tizimi yoki tarmog’iga mos kelmaydigan boshqa 
qurilmalar bilan almashtirish; ma’lumotlar bazasi ustidan o‘yin dasturlarini 
yozish; fayllarning nomlarini o‘zgartirish va sh.k.) bo‘lishi mumkin, lekin 
bu aybdorning harakatlariga yuridik baho berishga ta’sir ko‘rsatmaydi.
Kompyuter sabotaji shaxs ko‘rib chiqilayotgan modda dispozi-
tsiyasida ko‘rsatilgan harakatlarni bajargan, ya’ni o‘zganing kompyuter 
uskunasini yoki xizmatda foydalaniladigan kompyuter uskunasini qasddan 
ishdan chiqargan yoxud kompyuter tizimini buzgan vaqtdan e’tiboran