Maxsus qism iqtisodiyot sohasidagi jinoyatlar. Ekologiya sohasidagi jinoyatlar

Jismoniy qarshilik ko‘rsatish shaklida amalga oshiriladigan faol 
qarshilik ko‘rsatish 
— o‘zining xizmat yoki fuqarolik majburiyatlarini 
bajarayotgan shaxslarning badaniga qasddan shikast yetkazish, urish, 
do‘pposlash, bog‘lash, qamab qo‘yish yoki ularning erkinligini boshqacha 
usulda cheklab qo‘yish. 
NOTA BENE ! 
Hokimiyat vakili – 
davlatning biron-bir hokimiyat organining nomidan 
ish ko‘rib, muayyan vazifalarni doimiy yoki vaqtincha amalga oshiruvchi 
va o‘z vakolatlari doirasida ko‘pchilik yoxud barcha fuqaro yoki 
mansabdor shaxslar uchun majburiy bo‘lgan harakatlarni sodir etish yoki 
farmoyishlar berish huquqiga ega bo‘lgan shaxs. 
(«Hokimiyat vakili» tushunchasi yuzasidan JK 205-moddasi tahliliga 
qarang.) 
JK 219-moddasi mazmuni bo‘yicha hokimiyat vakillari qatoriga ijro 
etilishi majburiy bo‘lgan qonuniy ko‘rsatmalar berish huquqi berilgan 
mas’ul mansabdor shaxslar kiritiladi. Bular huquqni muhofaza qiluvchi, 
nazorat qiluvchi organlar xodimlari: prokurorlar, ichki ishlar xodim 
organlari va prokuror qarorlarining ijrosini ta’minlashni amalga oshiruvchi 
ichki ishlar organi xodimi; Milliy xavfsizlik xizmati organi xodimi; soliq 
huquqbuzarliklari bo‘yicha departament xodimi; sud ijrochisi; bojxona 
xizmati xodimi, shuningdek, qonun bo‘yicha huquq-tartibotni muhofaza 
qilish asosiy yoki asosiy vazifalardan biri hisoblanuvchi organlarda xizmat 
vazifas ni bajaruvchi boshqa shaxslar. 
Hokimiyat vakillari funktsiyalarini bajarayotgan huquqni muhofaza 
qiluvchi organlar, jazoni ijro etish muassasalari xodimlariga qarshilik 
ko‘rsatish bilan bog‘liq qilmish tegishli belgilar bo‘lgan hollarda JK 220-
moddasi yoki 221-moddasi bo‘yicha kvalifikatsiya qilinadi. 
Fuqaroviy burchini bajarayotgan shaxs 
deganda, davlat hokimiyati 
yoki boshqaruv organlari, jamiyatga yordam berayotgan, o‘zining 
402 

---

konstitutsiyaviy yoki boshqa qonuniy majburiyatlarini bajarayotgan har 
qanday shaxs tushuniladi. Boshqacha aytganda, fuqarolik burchini 
bajarish, bu — fuqarolar tomonidan qonun va jamiyat, davlat va boshqa 
shaxslarning manfaatlari doirasida har qanday harakatlarni amalga 
oshirish. Ko‘p hollarda o‘zining fuqarolik burchini bajarayotgan shaxslar 
jabrlanuvchi bo‘lib qoladi va qonunga asosan shunday shaxs deb tan 
olinadi. 
Hokimiyat vakili yoki fuqaroviy burchini bajarayotgan shaxsning xizmat 
majburiyatlari huquqiy tartibot va ijtimoiy xavfsizlikni ta’minlash va 
himoya qilishga qaratilganligi sababli, hokimiyat vakilining ko‘rsatmasi 
yoki fuqaroning harakati qonun va huquq doirasida bo‘lishi lozim. Mazkur 
xizmat majburiyatlari hokimiyat vakillariga tegishli qonun hujjatlarining 
alohida toifasidan kelib chiqadi. 
Hokimiyat vakiliga yoki fuqaroviy burchini bajarayotgan shaxsga 
qarshilik ko‘rsatish xizmat vazifasini bajarayotgan hokimiyat vakiliga 
qarshilik ko‘rsatish tarzida sodir etilsa, aybdor mazkur modda bo‘yicha 
jinoiy javobgarlikka tortiladi. Qarshilik ko‘rsatish o‘z xizmat vazifalarini 
bajarmayotgan vaqtda hokimiyat vakiliga yoxud fuqarolik burchini 
bajarmayotgan shaxsga nisbatan sodir etilgan hollarda aybdorning qilmishi 
JK 219-moddasi bilan kvalifikatsiya qilinishi mumkin emas. 
Basharti shaxs hokimiyat vakilining g‘ayriqonuniy xatti-harakatlariga 
qarshilik ko‘rsatgan bo‘lsa, u ana shunday xatti-harakati uchun ham JK 
219-moddasi bo‘yicha javobgarlikka tortilishi mumkin emas. 
Jinoyat xizmat vazifasini bajarayotgan hokimiyat vakilining qonuniy 
faoliyatiga yoki fuqaroviy burchini bajarayotgan shaxsga faol qarshilik 
ko‘rsatish boshlangan vaqtdan boshlab, oqibat kelib chiqishidan qat’i 
nazar,