Maxsus pedagogika

diqqatni  qaratish
  kerakligini  bilib  olish  zarur;
3)  o‘quvchilaming  individual-psixologik  xususiyatlariga  bog‘liq  bo‘lgan 
mashqlar soni malaka hosil qilish uchun yetarli bo‘lishi lozim. Agar mashqlar 
yetarli  bo‘lmasa,  malaka  mustahkamlanmaydi,  balki  tezroq  barbod  bo‘ladi. 
Mashqlar  haddan  tashqari  ko‘p  bo‘lsa,  odatda  o‘quvchilar  bu  mashqlaiga 
salbiy munosabatda bo‘la boshlaydilar va bu hoi e ’tibomi pasaytiradi, natijada 
malakaning hosil bo‘lishiga  xalaqit beradi;
4)  mashqlar  bir  xildagi  harakatlarning  tasodifiy  yig‘indisidan  iborat 
bo‘lmasligi lozim. Bu mashqlarga muayyan tizim, ulaming aniq rejalashtirilgan
62

---

to‘g‘ri  izchilligi,  xususan,  ulaming  sekin-asta  murakkablashib  borishi  asos 
qilib  olinishi  kerak;
5) 
mashqlar bir qadar uzoq muddatga uzilib qolmasligi  lozim,  aks  holda 
malaka  sekin  hosil  bo‘ladi  yoki  agar  u  mustahkamlanmagan  bo‘lsa,  tezda 
susayib  qoladi,  tormozlanadi,  hatto  umuman  yo‘qolib  ketadi.
0 ‘tilganlami  takrorlashni  to ‘g‘ri  tashkil  qilish  bilim  va  malakalami 
mustahkamlab o'zlashtirishga erishishning juda muhim sharti hisoblanadi. Esdan 
chiqarishning  oldini  olish  maqsadida  albatta  sistemali  ravishda  o‘tilganlami 
takrorlab  turish  kerak.
Shuning  uchun  yordamchi  maktabda  har  bir  darsda  dastuming  mavzu 
bo‘limi  tugatilgandan  so‘ng,  yilning  oxirida  takrorlash  olib  boriladi.  Kelgusi 
sinfda ham  o‘quv  yili  boshidan  oldingi  sinfda  o‘tilganlar takrorlanadi.
Biroq aqli zaif bolalarni o‘qitishda muhimi faqat o'tilganlami qayta-qayta 
takrorlash  emas,  balki 
0
‘tilgan  material  bilan  yangi  material  orasidagi 
bog'lanishni o‘quvchilaming tushunishlariga harakat qilmoq kerak. Shu sababli 
o ‘qituvchi yangi  materialni  o ‘rganishga oid  dars rejasini  tuzar ekan,  u albatta 
bogianishni  aniqlash  zarur  boigan  o ‘tilgan  materialni  takrorlashni  ham 
nazarda tutishi,  ulaming o ‘xshashlik tomoni va  farqini  ko‘rsatishi zarur.
Takrorlashga  quyidagi  talablar  qo'yiladi:
1)  takrorlash  maqsadga  muvofiq bo‘lishi  kerak;
2)  takrorlashda  shunday  obyekt,  tajribalami  ko‘rsatish  kerakki,  unda 
takrorlanayotgan bilimlar, xususiyatlar, ma’lumotlar yangidan namoyon bo‘lsin;
3)  takrorlanayotgan  materialga  shunday  savollar  kiritish  lozimki,  bu 
savollar  amaliy  masalalarni  yechishni  talab  qilsin  va  takrorlanayotgan 
materialning  yangi  tomonlarini  ochib  bersin.
Nihoyat,  o ‘rganilayotgan  materialga  nisbatan  o‘quvchilarda  qiziqish 
uyg‘otish, bilim, ko‘nikma va malakalami mustahkam o‘zlashtirishga erishishning 
zaruriy  sharti  hisoblanadi.
Shunday  qilib,  o ‘qitishda  mustahkamlilik  tamoyili  didaktikaning  butun 
tamoyillar tizimi bilan o‘zaro bog‘liq bo‘ladi va yordamchi maktabning zaruriy 
qismini  tashkil  qiladi.