Maxsus pedagogika

Husayn  Voiz  Koshifiy  (1440—1505)  XV’  asrning  ikkinchi  yarmida 
X urosonda  A lisher  N avoiy  atrofida  to ‘plangan  allom a,  shoir  va 
donishmandlar  orasida  mashhur  va  qomusiy  iste’dod  egalaridan  biridir. 
Husayn Voiz Koshifiy Hirot madrasalarida talabalarga ta’lim-tarbiya beigan, 
Xuroson  shaharlarida  axloq-odobdan  va’z  aytgan.  Koshifiy  o‘z  asarlarida 
ijtimoiy-axloqiy hayot,  ma’naviyat  masalalariga katta o ‘rin bergan.  Ularda 
insonparvarlik,  xalqparvarlik,  yuqori  m a’naviyatga  ega  boMish,  madaniy 
yuksalish  g‘oyalarini  ilgari  surgan.  Uning  «Axloqi  Muhsiniy»,  «Axloqi 
Karim»,  «Iskandar oynasi»,  «Javohirnoma»,  «Tafsiri  Husayn»  kabi asarlari 
axloqiy  ta’limotning  yetakchi  g‘oyasidir.  U  salbiy  axloqiy  xislatlarni
115

---

qoralaydi, ulaming inson hayotiga va jamiyat uchun katta zararolib kelishini 
qator  hikoyat  va  rivoyatlar  bilan  ko'rsatadi.
Koshifiy ijobiy xislatlami kishilarda bo‘lishi shart bo‘lgan insoniy fazilat 
deb  tushunadi  va  sabr,  hayo,  iffat,  pokizalik,  sobitqadamlik,  saxiylik, 
saxovat,  rostgo'ylik,  shijoat,  kamtarlik,  hushyorlik,  balandhimmatlilik, 
diyonatlilik,  ahdiga  vafodorlik,  andishalilik,  izzat-hurmatni  bilish,  sir 
yashira  olish  kabi  fazilatlami  birma-bir  ta’riflab  o‘tadi.