Maxsus jismoniy tayyorgarlik Jismoniy qobiliyatlarni rivojlantirish uslubiyati

Egiluvchanlikni rivojlantirish vositalari:
-Bo'shashishga yo'naltirilgan mashqlar - 12-15 % ga oshiradi;
-Katta amplitudaga ega ravon harakatlar;
-Takrorlanuvchi prujinasimon harakatlar;
-Maksimal amplitudani passiv ravishda saqlash;
-Maksimal amplitudani faol ravishda saqlash;
-Amplitudani asta sekin oshirish bilan bajariladigan siltashlar.
Egiluvchanlikni rivojlantirish uslublari:
-Takroriy;
-Hamkor yordamida;
-Og'irlashtirish va amartizatorlarni qo'llash;
-O'yinli va musobaqali.
Egiluvchanlikka qaratilgan mashqlarni dars davomida ikki marotaba: mashg'ulotning tayyorlov qismida, qo'1-oyoq chigili yozilgandan so'ng va mashg'ulotning eng oxirida, toliqish fonida bajarilsa eng ko'p samara beradi. Awal boshida egiluvchanlik mashqlarini kunora bajarish kerak bo'ladi. Chunki shunda mushaklar dam olishga ulguradi, keyinchalik esa ularni har kuni qilish kerak.
Kuch - bu tashqi qarshilikni yengish yoki mushak harakatlari hisobiga unga qarshi tura olish qobiliyatidir. Statik, dinamik va portlovchi kuch turlari ajratib ko'rsatiladi.
Statik kuch kam qimirlashli harakatlarda namoyon bo'ladi: tana yoki uning qismlari holatini ushlab turish, og'ir buyumlami ko'tarishda, qo'lga tiralib tanani ko'tarishda, turnikka osilishda,
o'tirib turishda.
Dinamik kuch katta harakatlarda: yugurish, suzish, chang'ida yurish va boshqalarda namoyon bo'ladi.
Portlovchi kuch sakrash va otishlarda ko'rinadi.
Kuchni baholashda quyidagilarni farqlash muhim:
1. Absolyut va nisbiy kuchni:
Absolyut kuch - ko'plab mushak guruhlarining qandaydur harakatdagi jamlama kuchidif.
Nisbiy kuch - tana vaznining 1 kg ga to'g'ri keladigan kuchdir.
2. Bir harakatning maksimal kuchini va ma Mum vaqt
oralig'idagi kuchni.
Kuchni rivojlantirish vositalari qarshilikni yengish yoki unga qarshi turish kerak bo'lgan mashqlardan iboratdir. Qarshilik turlari:

1. 
   O'z tanasi yoki uning qismlari vazni;
   
2. 
   Hamkorning qarshiligi yoki o'ziga o'zi qarshilik ko'rsatish;
   
3. 
   Buyumlar: og'ir toshlar, biror narsa to'ldirilgan koptoklar;
   
4. 
   Cho'ziladigan buyumlar: rezina, espander va boshqalarning qarshiligi;
   
5. 
   Aralash qarshiliklar.
   

Kuchni rivojlantirish mashqlari anatomik belgiga ko'ra quyi-dagicha tasniflanadi:

• 
  Qo'l va yelka mushaklari kuchini;
  
• 
  Oyoq va gavda mushaklari kuchini;
  
• 
  Oyoq va tos belbog'i mushaklari kuchini rivojlantirishga. Kuchni rivojlantirish usldublari:
  
• 
  Takrorlanuvchi sa'y-harakatlar uslubi: a)mashqlarni ma'lum marotaba bajarish;
  

b) «Kuch qolmaguncha» hisobsiz marotaba bajarish.

• 
  Dinamik sa'iy-harakatlar uslubi: ma'lum vaqt ichida imkon qadar ko'p marotaba.
  
• 
  Statik sa'iy-harakatlar uslubi: muayyan tana holatini ma'lum vaqtgacha ushlab turish;
  
• 
  Maksimal sa'iy-harakatlar uslubi: mashqlarni maksimal darajadagi og'riqlar bilan bajarish.
  

Tezlik - bu mashqlarni imkon qadar qisqa vaqt ichida bajarish qobihyatidir. Tezkorlikning to'rtta elementar shaklini ajratib ko'rsatadilar:
l.Reaktsiya vaqti2.Bir (yakka tartibdagi)harakat vaqti; 3.Keskinlik - tez boshlanish; 4.Harakatlar maromi.
Sport mashqlarining aksariyati barcha tezlik shakllarining majmuini talab qiladi.
Tezlikni rivojlantirish vositalari:
1. Tez reaktsiyani talab qiluvchi mashqlar:
A) Harakatlanayotgan obyektga - to'xtatish, ilib olish-
qaytarish yoki orqaga dumalatish.
B) Tezda tanlish - nima qilish kerak?

2. 
   Tezda bajarish zarur bo'lgan mashqlar, ya'ni predmet uchayotgan paytda bajariladigan harakatlar: dumalashlar, burilish-lar, aylanishlar va hokazolar;
   
3. 
   Maksimal chastota bilan bajarish kerak bo'lgan mashqlar: yugurish, arqon aylantirish, obruch, cho'qmor, lenta aylantirish, . kichik doiralar, tegirmonlar, spirallar, ilonchalar, janglyorlik va boshqalar.
   

Tezlikni rivojlantirish qoidalari:

1. 
   Faqat yaxshi o'zlashtirilgan vazifalardan foydalanish;
   
2. 
   Vazifalarni «yangi kuch» bilan, qisqa vaqtda bajarish;
   
3. 
   Vazifaning murakkablik darajasini asta-sekin oshirish. Tezlikni rivojlantirish uslublari:
   

1. 
   Shartlarni yengillashtirish - vazifalarni «tepalikdan pastga» tarzida bajarish, osib qo'yilgan yoki uzatilayotgan buyumga reaktsiya.
   
2. 
   Vazifalarni yetakchi ortidan bajarish;
   
3. 
   Tezlik bo'yicha mo'ljal berish - hisob, chapak chalib turish, metronomdan foydalanish, musiqa;
   
4. 
   Vazifalarni standart sharoitlarda turkum tarzda takror bajarish, bunda tezlik imkon chegarasida bo'lishi kerak.
   
5. 
   Shartlarni murakkablashtirish - «tepalikka» «noqulay» tayanch bilan chiqish, kutilmaganda va noqulay tarzda uzatilgan buyumni ilish;
   
6. 
   «Kim tezroq» va «kim ko'proq» tarzidagi vazifalar.