Maxsus adabiyot

Nazariy ma'lumot: Harora g‘azal va qofiya munosabati haqida tushuncha	1
65-dars	5-NI. Insho. “Uvaysiy ijodida hasbi holning ifodalanishi”	1
66-dars	Insho tahlili	1
67-dars	Zavqiy lirikasining janriy tarkibi, mavzu ko‘lami.	1
68-dars	“Nasihat” g‘azali, “Ko‘z ochaylik”, “Yuzingni ko‘rsatib” muxammaslari tahlili	1
69-dars	Zavqiy lirikasiada ezgu tuyg‘ular ifodasi	1
70-dars	Maxtumquli va Xorazm adabiy muhiti	1
71-dars	Bahouddin Naqshband va Maxtumquli (“Bir kecha yotardim Shoh Naqshbandda, Bahouddin otli devona keldi”)	1
72-dars	Shoir ijodida komil inson, komil axloq talqini, vatan vasfi va dunyo ta’rifi	1
73-dars	Shoir she’rlari o`zbek baxshilari repertuarida	1
74-dars	6-NI. Insho. “Mumtoz adabiyot shaydosiman”	1
75-dars	Insho tahlili	1
76-dars	Takrorlash	1
77-dars	Sinfdan tashqari o‘qilgan asarlar muhokamasi	1
78-dars	Sinfdan tashqari o‘qilgan asarlar muhokamasi	1
	IV CHORAK
79-dars	XX asr boshidagi ijtimoiy-madaniy, adabiy-ma’rifiy muhit	1
80-dars	Abdulla Qodiriy va jadidchilik harakati	1
81-dars	Abdulla Qodiriyning ilk ijodi, she’rlari mavzusi va mazmuni	1
82-dars	“Baxtsiz kuyov” dramasi	1
83-dars	Abdulla Qodiriy va vaqtli matbuot, publisistik maqolalarida ko‘tarilgan ijtimoiy muammolar.	1
84-dars	Cho‘lpon she’rlarida tabiat manzaralarining ijtimoiy hayot bilan hamohang kuylanishi	1
85-dars	“Xazon”, “Kuz yomg‘iri”, “Bahorni sog‘indim” va boshqa she’rlari tahlili	1
86-dars	Shoirning “Qalandar ishqi”, “Men ketay deb…” kabi she’rlarida mumtoz adabiyot an’analari va xalqona ohang masalasi	1
87-dars	7-NI. Insho. “Istiqlol - eng ulug‘ ne’mat”	1
88-dars	Insho tahlili	1
89-dars	“O‘tmishdan ertaklar” – Abdulla Qahhorning bolalik xotiralari aks etgan asar	1
90-dars	“Bozorshob” (Ramazon oyida, saharlik payti bozori)dagi xalq o`yinlari. “Oq terakmi, ko`k terak” lavhalari, “Muhammadjon qori” hikoyasi tahlili	1
91-dars	Asarda inson sha’n-nomusi, qadri masalalarining badiiy talqini	1
92-dars	Mirtemir hayotida yuz bergan ba'zi voqeliklarning shoir ijodiga ta’siri	1
93-dars	“Surat” dostonining yozilish tarixi	1
94-dars	Mirtemirning “Kipriklarim” she’rida “Ustoz va shogirdlik” an’analarining aks etishi	1
95-dars	“Na’matak” dostonining Xayriddin Saloh ijodidagi o‘rni	1
96-dars	O‘zbek adabiyotida na’matak mavzusining badiiy yoritilishiga qisqacha nazar	1
97-dars	Mark Tvenning “G‘aroyib o‘g‘rilik” “O‘xshatish” hikoyalari	1
98-dars	“Hayotning besh tortig’i” va “Mehmon” rivoyatining qiyosiy tahlili	1
99-dars	Mark Tven ijodida folklor an’analari va halollik fazilatining ulug`lanishi	1
100-dars	Takrorlash	1
101-dars	Sinfdan tashqari o‘qilgan asarlar muhokamasi	1
102-dars	Sinfdan tashqari o‘qilgan asarlar muhokamasi	1

8–sinf
(102 soat, haftasiga 3 soat)


1-mavzu. Kirish. Adabiyot – hayrat tuhfasi (1 soat)
Badiiy so‘zning qimmati, hayratning ijoddagi o‘rni. Har bir davr adabiyotida yangilangan obrazlarning namoyon bo‘lishi. O‘zbek xalq og‘zaki ijodi, o‘zbek mumtoz adabiyoti, zamonaviy o‘zbek adabiyoti, jahon adabiyoti namoyandalari ijodida adabiyotning bosh mavzusi – inson talqini ekanligi. Ijodkor shaxsining kamolotga yetishida tanlangan mualliflar va ularning asarlari o‘rni.


I. Xalq og‘zaki ijodi


2-8-mavzu. Mif. O‘zbek mifologiyasi va mifologik obrazlar (7 soat)
Mif haqida umumiy tasavvur. Miflar tasnifi. Jahon xalqlari mifologiyasida o‘zbek mifologiyasining o‘rni, asosiy mifologik obrazlar talqini. Mifologik tafakkurdan mifo-poetik tafakkur va poetik tafakkurga tadrijiy o‘tish jarayonida o‘zbek miflarining marosim folklori, epik, lirik, dramatik turdagi janr namunalarida aks etish jaryoni.
Afsonalar. O‘zbek afsonalari. Afsona janri haqida tushuncha. O‘zbek afsonalarining tasnifi. O‘zbek mifologik afsonalari, tarixiy afsonalar, diniy afsonalar. Afsonaviy qahramonlar haqida ma'lumot.
Rivoyat va naql. Rivoyat va naqllarning xalq og‘zaki ijodi namunalari orasidagi o‘rni. Ularning o‘ziga xos belgi va xususiyatlari. Rivoyat va naqllarning o‘ziga yondosh boshqa epik janrlardan farqi va badiiy estetik qimmati. Rivoyat va naqllarning folklor va adabiyotdagi o‘rni.
Latifalar. Latifa janri va latifa aytish san’atining folklor asarlari orasidagi o‘rni. Satira va yumorning inson hayotidagi xizmati va jamiyatdagi vazifasi. Nasriddin Afandi obrazi va unga yondosh Jiyron chechan, Ovul Patta va kal obrazlarining folklor va adabiyotdagi siymolari. Latifalardagi majoziy ma’no qatlamlari.
O‘quvchilar sinfda va mustaqil o‘qishlari, yod olishlari lozim bo‘lgan asarlar:
Afsona, rivoyat, latifa va mif namunalari.


II. O‘zbek adabiyoti tarixidan


9-13-mavzu. Lutfiy. G‘azal va fardlar (5 soat).
Shoir “Devoni” haqida qisqacha ma’lumot. “Laylat ul-me’rojning sharhi…”, “Jamoling sham’ina parvona keldim” g‘azallarining tahlili. G‘azallarda qo‘llanilgan badiiy san’alar. Lutfiy va adabiy ta’sir masalalari .
Lutfiy fardlari. “La’ling tamannosida…”, “Og‘zing ila tenglik…”, “Sham’I majlisga berur” fardlari tahlili. Fardlarning badiiy xususiyatlari. Luffiy fardlarida istiora, husni ta’lil, irsoli masal san’atlarining yetakchilik qilishi.
Nazariy ma’lumot. Aruz nazariyasi asoslari.


14-20-mavzu. Alisher Navoiy. “Majolis un-nafois” va “Nasoyim ul-muhabbat” tazkiralari (7 soat).
Navoiy shaxsiyati zamondoshlari zikrida. Zayniddin Vosifiyning “Badoye’ ul-vaqoe’” asaridan hikoyatlar. Navoiyning hikmat darajasiga ko‘tarilgan baytlari sharhi (shoir g‘azallari va fardlari asosida).
Alisher Navoiy tazkiralari. “Majolis un-nafois” tazkirasi haqida. Tazkirada zamondosh ijodkorlar zikri. Sharafiddin Ali Yazdiy, Abdurahmon Jomiy, Lutfiy, Sayyid Hasan Ardasher, Pahlavon Muhammad, Husayn Boyqaro ta’riflari.
“Nasoyim ul-muhabbat” – avliyolar haqidagi tazkira. Tazkiradagi hikoyatlardan parchalar. “Onamning qadrini bildim”, “Men supurdim, Sen suv sep”, “Tegirmondan sog‘ chiqqan bola” hikoyatlari tahlili.
Nazariy ma’lumot. Tazkira haqida.


21-26-mavzu. Nodira. G‘azal, tarje'band va firoqnoma (6 soat).
Mohlaroyim Nodira she’riyatining mavzu ko‘lami va janrlar tarkibi. Shoira devoni va “Debocha” haqida ma’lumot . “Na gul sayr ayla, na fikri bahor et...”, “Qilmag‘il zinhor izhor ehtiyoj...” g‘azallarining tahlili. Ularda ishqning yetakchi mavzu ekanligi. Shoira she’riyatida majoziy va Haqiqiy ishqninig uyg‘unligi. Shoiraning timsol yaratish va badiiy san’atlarni qo‘llash mahorati. Tarje’band va firoqnoma tahlili. Ularning mavzu qamrovi. Mumtoz adabiyotdagi noyob janrlar takomilida shoiraning adabiy xizmati. Ularda badiiy san’atlardan foydalanish tamoyillari.