Maxmudov umidjon maxmud o’G’li “achitqi zamburug’larini o’stirish uchun oziqa muhitlarini tanlash”

3.2. Saccharomyces cerevisiae ni optimal ozuqa muhitida o’stirish.
Boshlang’ich non maxsulotlari tayyorlanadigan hududlarda mahalliy usulda tayyorlangan achitqilarni sof kulturalarini ajratib olishga qaratilgan tajribalar Samarqand davlat universiteti Biologiya fakulteti laboratoriyasida olib borildi. Tajribalarda Kattaqo’rg’on tumanlarining mahalliy sharoitda non mahsulotlari tayyorlaydigan hududlaridan olib kelingan namunalardan foydalanildi. Achitqilarni o’stirishda va sof kulturalarini ajratishda uglevodli-oqsilli organik (batat-xashaki lavlagi) ozuqa muhitlaridan foydalanildi. Selektiv achitqilarni tanlashda koloniyalarning hosil bo’lish tezligi, hosil bo’lgan koloniyalarning katta-kichikligi kabi sifatiy belgilarga e’tibor qaratildi. Biz tadqiqotlarimizning dastlabki qismida achitqilarni o’stirishda foydalaniladigan organik muhitining uglevod-oqsil tarkibiga ko’ra optimal hisoblangan tarkibini tanlab oldik. Ma’lumki, achitqilar xamirni ko’tarish kuchi asosan, yuqori mahsuldorligi fruktofuranidaza fermentining faolligiga bog’liqdir. Adabiyot sharhida keltirilgan ma’lumotlarga ko’ra, LV-7, LK va LV-3 achitqi shtammlari boshqa hozirgi kunda ma’lum bo’lgan shtammlarga nisbatan, yuqori biomassa olish imkoniyatini beradi. Va achitqining mahsuldorligiga ta’sir etuvchi omillardan eng muhimi ozuqa muhitining tarkibidagi uglevodlar, mineral moddalar, vitaminlar va mikroelementlar alohida ahamiyatga egadir. Shunga ko’ra ozuqa muhitini tanlashda qishloq xo’jalik ekinlarining uglevodlarga, oqsil moddalariga, mineral elementlarga va mikroelementlarga boy bo’lgan turlarini tanlab oldik. Olingan natijalar asosida achitqilarni o’stirish uchun uglevodlar manbai mono va oligosaxaridlar manbai sifatida kartoshka tugunagi, sabzi ildizmevasi, selderey ildizmevasi va bargi, batat tugunagi va xashaki lavlagi ildizmevasini, saxaroza manbai sifatida selderey ildizmevasi va qisman bargi, vitaminlar manbai sifatida, sabzi ildizmevasi, selderey ildizmevasi va bargi, oqsil manbai sifatida batat tugunagi va xashaki ildizmevasi ishlatilishi mumkin. Kul elementlar manbai sifatida turli xil mineral moddalar va mikroelementlar, kartoshka po’stlog’ida, selderey bargi va ildizmevasi xizmat qilishi mumkin. Shu xususiyatlarni hisobga olgan holda, har bir qishloq xo’jalik ekinlarida tayyorlangan ozuqa muhitlarida alohida va ularning turli xil nisbatlarida ozuqa muhitlari tayyorlandi va yuqori mahsuldor achitqining LV-7, LK va LV-3 shtammlari o’stirib o’rganilgan. O’tkazilgan tajribalarda harorat 25 ⁰C gacha, aeratsiya intensivligi, muhit pH ko’rsatkichi nazorat qilingan. Olingan natijalar 3.6 – jadvalda ko’rsatilgan.
3.1-rasm. Qand lavlagidan ozuqa muhiti tayyorlash
3.2-rasm. Qizil lavlagidan ozuqa muhit tayyorlash
3.3-rasm. Tayyor ozuqa muhitida Saccharomyces cerevisiae ni o’stirish



3.4-rasm. Qizil lavlagili ozuqa muhitida Saccharomyces cerevisiae ni o’sish jarayoni



3.5-rasm. Qizil lavlagida o’stirilgan Saccharomyces cerevisiae ni mikroskopda ko’rinishi
3.6-rasm. Qand lavlagida o’stirilgan Saccharomyces cerevisiae ni mikroskopda ko’rinishi
3.6-jadval