Mavzuning qisqacha tafsiloti. Ushbu mavzuda biz milliy

Yalpi Ichki Mahsulotning
Xarajatlar Bo’yicha Bo’lgan
Yondashuvi
Yalpi 
ichki mahsulotning xarajat bo’yicha bo’lgan yondashishdan foydalanib, YaIMni 
aniqlash uchun yil mobaynida ishlab chiqarilgan xizmatlar va tovarlarga sarfl 
angan barcha xarajatlarni qo’shamiz. Milliy daromadni hisoblovchilari 6.1 gra 
fikning chap tomonida berilgan sarfxarajatlar turlarini ifodalash uchun qisqa 
terminlardan 
foydalaniladi. 
 
Shaxsiy Iste’mol Xarajatlari (C)
Biz 
“uy-xo’jaliklarining 
iste’mol 
xarajatlari” 
terminini, 
milliy 
daromad 
hisoblovchilari 
shaxsiy iste’mol xarajatlari 
deb ataydilar. O’sha termin uzoq muddatli 
tovarlar, uzoq muddatli bo’lmagan tovarlar va 
xizmat turlariga iste’mol xarajatlariga uy-
xo’jaliklari tomonidan sarfl anadigan barcha 
oladi.
qamrab
xarajatlarni
YaIM
bu
belgilash
qismini
ning
hisobchilar
uchun
C belgisidan 
foydalanadi. 
Yalpi Xususiy Ichki 
Investitsiya
(Ig) 
Yalpi xususiy yichki investitsiya nomi ostida hisobchilar quyidagilarni 
nazarda tutadi: 

---

338 
• 
Ishlab chiqarish korxonalari tomonidan chiqarilgan ish-qurollari, asbob-
uskunalar, texnikalarni hamma oxirgi xaridlari. 
• 
Barcha binokorlik ishlari. 
• 
Inventarlar (zahiralar miqdori)dagi o’zgarishlar. E’tibor bering, 
birinchisidan boshqa, bu ro’yxat qolgan barchasini ‘investitsiya’ tushunchasi orqali 
tushunadigandan ko’ra ko’pgina boshga predmetlarni ham tashkil etadi. 
Ro’yhatning ikkinchidagi yangi korxona, zavodfabrikalar, omborxonalar va 
do’konlar bilan birgalikda turar joy inshootlarini ham qamrab oladi. 
Nima uchun hisobchilar turar joy inshootlariga iste’mol tovari emas, balki 
investitsiya deb qaraydi? Sababi fabrikalar va savdo do’konlari singari ko’p qavatli 
binolar va hovli tarkibidagi uylarni ijaraga berish orqali undan foydalansa bo’ladi. 
Egasining o’zi istiqomat qilayotgan uy –joylarga investitsiya sifatida qarash 
mumkin, chunki ularni ijaraga berish orqali qaytib foyda olish mumkin. Shu 
sababli milliy daromad hisobchilari barcha inshootlarni investitsiya sifatida 
baholaydi. Xullas, inventarlar (zahiralar) oshishi investitsiya deb baholanishi 
mumkin, chunki ular ‘iste’mol qilinmagan mahsulotlarni’ ifoda qiladi. 
Iqtisodchilar uchun, iste’mol qilinmaydigan barcha yangi mahsulotlar, tabiyatiga 
ko’ra, kapital deyiladi. Inventarlarning ko’payishi kapital tovarlar zahirasiga kelib 
qo’shiladi va bunday qo’shimchalarni ham qisqa qilib investitsiya deymiz