|
QUSHLAR PARVOZI O’YINI
O’yin (bolalar) qanotlarini yozib butun maydoncha bo’ylab, uchib yuradilar. «Bo’ron boshlanadi» degan qo’ng’iroq berilishi bilan ular daraxtlarga chiqib yashinadi yoki badan tarbiya devorchasiga tirmashib chiqadilar.
KIM CHAQQONROQ O’YINI
O’yin oromgoh maydonchasida o’tkaziladi. O’yinda 20-30 nafar bola qatnashadi. Hamma o’ynovchilar teng ikki guruhga bo’linib, 20-30 metr oraliqda bir-birlariga yuzma-yuz turadilar. Har bir guruhning o’z qanotida bir oyoqlarini (o’ng yoki chap) tizzadan bukib bog’laydilar. Shundan keyin «boshladik» degan buyruq beriladi. O’ynovchilar bir oyoqda sakrab-sakrab qarshi guruhga boradilar va u yerda ro’molchani yechib o’z guruhlari yoniga yugurib keladilar. Ro’molchani navbatdagi o’yinchiga beradilar, hamma o’yinchilar mana shu harakatni takrorlaydilar. Eng oxirgi o’yinchi ham oldingi o’yinchilarning harakatlarini boshqarib, ro’molchani yetakchilarga beradi. Ro’molchani birinchi bo’lib yetakchiga bergan guruh g’olib hisoblanadi.
O’yinlarni o’tkazishda bolalarning yosh xususiyatlari, jismoniy tayyyorgarligini hisobga olgan holda o’tkazish yetakchilardan katta mas’uliyat talab etiladi. O’yin qoidasi va tartibini bolalarga to’g’ri tushunturib berish hamda ularda harakat yoki obraz to’g’risida to’la tasavvur hosil qila olish o’yinning mazmunini qiziqarli, uyushgan holda o’tishini ta’minlaydi. Bu o’yinlar bolalarni hayoyga tayyorlaydi. Tavsiya etilgan xalq o’yinlari uchun jihozlar tayyorlashga hech qanday mablag’ talab etilmaydi, jihozlarning asosiy qismlarini tabiiy buyumlardan tayyorlash mumkin.
Ma’naviy-ma’rifiy ishlar tushunchasi keng qamrovlidir. U o’z yo’nalishiga ko’ra barkamol insonni tarbiylash maqsadini qo’yar ekan, bu vazifani ado etish mas’uliyatni talab etadi.
Yetakchining zimmasiga yoshlarni ma’naviy barkamol, ma’rifatli, yuksak madaniyatli qilib tarbiyalashdek sharafli vazifa yuklangan. Bu ishlarni ko’ngildagidek bajarish uchun izlanish, harakat qilish taqozo etiladi.
Maktab yetakchilari o’quv yilining birinchi kunidan boshlab mustaqil respublikamiz kelajagi uchun qayg’urish, iymonli, ilmga chanqoq, insonlarni kamolga yetkazish uchun bor kuch va bilimi bilan harakat qilishi lozim.
Yetakchi o’quvchilarni tarbiyalash bilan birga o’qishga mas’uliyat bilan qarashga o’rgatadi.
Yetakchi o’zi tarbiyalayotganlarga nisbatan ma’naviy ustunligi, bilimi bilan alohida ajralib turishi lozim.
Bolalar yetakchisi O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, jumladan, «Ta’lim to’g’risidagi »Qonun, Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi, «Kamolot» yoshlar ijtimoiy harakatining me’yoriy hujjatlari asosida o’z ish faoliyatini yuritadi.
Bolalar yetakchisi - «Kamolot» yoshlar ijtimoiy harakatining maktabdagi tashkilotchisi sifatida sinfdan va maktabdan tashqari ishlarni olib boradi.
Bolalar tashkiloti nizomi pedagogik jamoalarning sinfdan va maktabdan tashqari olib borayotgan ta’lim – tarbiyavay ishlari bilan hamohangdir. Agar bu sohada birgalikdaamaliy faoliyat olib borilsa, darsdan tashqari ishlarni takomillashtirishda ijobiy samara beradi.
Shuni alohida ta’kidlash zarurki, o’quv-tabiya, sinfdan va maktabdan tashqari ishlarni tashkil qilish, ularni amalga oshirishda maktab rahbarlarining, yetakchilar mehnatini ilmiy asosda tashkil etish ta’lim-tarbiya jarayonini boshqarishda hamda uning sifat va samaradorligini oshirishda muhim pedagogik ahamiyat kasb etadi.
Yetakchi o’quvchilarni tarbiyalash bilan birga o’qishga mas’uliyat bilan qarashga o’rgatadi. U qayerda faoliyat ko’rsatmasin, hoh maktabda, hoh maktabdan tashqari bolalar muassasalarini maqsadi bolalardagi yuksak xislatlarni shakllantirish, ularda eng yaxshi xislatlarni rivojlantirish, ijodiy qobiliyatlarni o’stirish, mustaqil hayotga qadam qo’yishiga yo’naltirishdan iboratdir.
Maktabda asosiy o’quv mashg’ulotlaridan so’ng, darsdan tashqari vaqtlarida o’quvchilar o’rtasida yo’lga qo’yiladigan va olib boriladigan, muayyan bir maqsadga qaratilgan, o’quvchilarga ta’lim-tarbiya berishga xizmat qiladigan turli xil ishlar sinfdan tashqari ishlardir. Sinfdan tashqari ishlar o’ziga xos xususiyatlari bilan o’quv mashg’ulotlaridan mutlaqo farq qiladi. Bu ish ixtiyoriy asosda tashkil qilinadi. Sinfdan va maktabdan tashqari ishlarning yana bir xususiyati uning majburiy dasturining yo’qligidir.
Maktabdan va sinfdan tashqari ishlar, maktabdan o’quv ishlari bilan chamchas bog’langandir. Ammo bu ishlarni sinf mashg’ulotlariga qo’shimcha, uning davomi deb hisoblash xatodir. Maktab bolalar tashkilotining yetakchisi sinfdan va maktabdan tashqari olib borgan ishlari orqali bolalarning tashabbuskorligini va havaskorligini keng rivojlantiradi. Yetakchi bu ishlarni olib borganda bolalarning yosh xususiyatlari va bilim darajalarini albatta hisobga olish zarur.
Ma’naviy-ma’rifiy ishlar tushunchasi keng qamrovlidir. U o’z yo’nalishiga ko’ra barkamol insonni tarbiylash maqsadini qo’yar ekan, bu vazifani ado etish mas’uliyatni talab etadi.
Yetakchining zimmasiga yoshlarni ma’naviy barkamol, ma’rifatli, yuksak madaniyatli qilib tarbiyalashdek sharafli vazifa yuklangan. Bu ishlarni ko’ngildagidek bajarish uchun izlanish, harakat qilish taqozo etiladi.
O’sib kelayotgan yosh avlodga sinfdan tashqari tarbiyaviy tadbirlar orqali to’laqonli ruhiy ozuqa berish orqali kelgusi ishlar sermahsul va jozibali bo’ladi.
«Kamalak bilimdonlari» tanlovi bunga yaqqol namuna bo’la oladi.
«Kamalak bilimdonlari» tanlovini o’tkazish Nizomining qoidalari quyidagicha:
I. Umumiy qoidalar.
- Tanlov «Kamalak» Bolalar tashkiloti a’zolari o’rtasida mazkur nizom asosida an’anaviy tarzda har o’quv yilida o’tkaziladi.
- Tanlovni tashkil etish va o’tkazish bilan bog’liq barcha tashkiliy masalalar Respublika tashkiliy qo’mitasi tomonidan hal etiladi.
- Tanlov maktab, mahalliy, hududiy va Respublika ko’rinishida tashkil etiladi.
- Tanlovning maktab bosqichida 1-o’rinni qo’lga kiritgan ishtirokchi jamoa mahalliy bosqichga, mahalliy bosqochda 1-o’rinni qo’lga kiritgan jamoa hududiy bosqichga, hududiy bosqichda 1-o’rinni qo’lga kiritgan jamoa Respublika bosqichida ishtirok etadi.
- Tanlovda 10 yoshdan 14 yoshgacha bo’lgan barcha «Kamalak» Bolalar tashkiloti a’zolari ishtirok etishlari mumkin.
- Tanlovda sinf, maktab, hududiy va Respublika Sardorlar Kengashi a’zolari ishtirok etishlari ham man etiladi.
II. Tanlovni tashkil etish tartibi quyidagicha:
Do'stlaringiz bilan baham: |
