Mavzu:’’ideal shaharlarda’’ shaharsozlik konsepsiyasi

AQShdagi Seasteading Institute kompaniyasi tez orada suvda shahar qurib bitkazishni rejalashtirgan. Ushbu kompaniya rahbarining aytishicha, suvda erkin suzib yuruvchi shaharni butunlay yangi davlat deb atash mumkin. Axir, uning o‘z qonun-qoidalari va o‘ziga xos hokimiyati bo‘ladi. Qolaversa, suvdagi shahar texnologiyasini ommalashtirib insoniyatni turli avtonom aholi punktlariga joylashtirish mumkin.

Suvdagi shahar betakror go‘zalligi bilan odamlarni o‘ziga jalb qiladi. Bu huzurbaxsh maskanda, albatta, biz o‘rgangan oshxona, idora, mehmonxona, maktab, do‘kon kabi muassasalar bo‘ladi.

Loyiha mualliflari suvdagi shahar insoniyatni ochlik, daromadning kamligi, tibbiy xizmatning yetishmasligi, ekologik tanglikdan xalos qiladi, deb hisoblaydi.

AQShda NACTO (National Association of City Transportation Officials) degan tashkilot bor. Baxtimizga, shu tashkilot shaharlar qurilishi bo‘yicha juda ajoyib yo‘riqnomalarni chiqaradi. Yo‘riqnomalarda hamma narsa mavjud:

• ko‘chalar (katta, kichik, bir tomonli yo‘nalishli, mahallalar ichidagi) dizayni;
• chorrahalar dizayni;
• odamlar uchun ko‘chalar;
• velosipedlar uchun qulaylik;
• shahar transportini qulaylashtirish (bekatlar, chorrahalar, qo‘shimcha elementlar);
• iqlimdan kelib chiqqan holda suv oqishini rejalashtirish.

Masalan, ikki tomonlama yo‘nalishli «quruq» ko‘chani (bizda hali bunisiyam yo‘q aslida): normal parkovka, xavfsiz, velosiped yo‘lakchasi va daraxtlar bilan quyidagicha takomillashtirish taklif qilinyapti:
Yoki bizda ko‘p uchrab turadigan juda keng, faqat mashina yuradigan ko‘chalar quyidagicha dizayn qilinishi mumkin:
Shunga o‘xshagan loyihani Ilya Varlamov va Maksim Kats ishga tushirgan: Gorodskiye proyekti Ili Varlamova i Maksima Katsa. Ular, birinchidan, NACTO‘ning ko‘chalar dizayni bo‘yicha yo‘riqnomasini rus tilida kitob sifatida nashr qilishgan. Yana trolleybuslar, tramvaylar, piyodalar o‘tish yo‘llari kabi loyihalar qilishadi. Umuman, Varlamov shahar dizayni haqida juda ko‘p yozadi. Lebedev studiyasi ham mavze (kvartal) dizayni bo‘yicha konsept chiqarishgan. Gazeta.uz ham yaxshi loyiha qilgan: Tashkent Mechti.
Shu kitob va tajribalarni hokimiyatda shahar arxitekturasi, ko‘chalar va kvartallar dizayni bilan shug‘ullanadigan odamlarga majburan o‘qitish kerak.
Shu kitob va tajribalarni hokimiyatda shahar arxitekturasi, ko‘chalar va kvartallar dizayni bilan shug‘ullanadigan odamlarga majburan o‘qitish kerak.

O‘rtacha kattalikdagi suzuvchi shaharni qurish 167 mln dollarga tushadi. Seasteading Institute kompaniyasi suzuvchi shahar qurish uchun ruxsatnoma oldi.
Loyihaga ko‘ra suzuvchi shahar 11ta maxsus platformadan tashkil topadi. Platformalar to‘rtburchak va beshburchak shaklida bo‘ladi. Bunday konstruksiyani siljitish va joylashuvini o‘zgartirish, o‘zaro mustahkam biriktirish mumkin. Platformaning bo‘yi va eni 50 metrni tashkil etadi, suvga botish chuqurligini esa o‘zgartirish mumkin. Bu uning ustida yashovchi aholini noqulay ob-havodan, dovul va bo‘rondan himoyalash imkonini beradi.
Platforma armaturali pishiq betondan yasaladi. Ustida uchtagacha qavatni ko‘tarishi mumkin. Bunday konstruksiyaning xizmat muddati yuz yil. Unda bir vaqtning o‘zida 300 nafargacha aholi yashashi mumkin.
Dastavval, loyiha mualliflari suzuvchi shaharlar biror-bir davlatga bo‘ysunmasdan erkin muhitda yurishining tarafdori edi. Biroq eskpertlar bu reja amalga oshmasligini bildirdi. Chunki suzuvchi “orol”ga xizmat ko‘rsatish masalasi bor.