Mavzu: Zoologiya fani va uning vazifalari. Hayvonlarning xilma-xilligi va ahamiyati. 1 §

Muskullari. Bir juft katta ko'krak muskullari massasi boshqa barcha muskullar massasiga teng keladi. Ko'krak muskullarining bir uchi yelka suyagiga, ikkinchi uchi ko'krak toj suyagiga bi-rikadi. Katta ko'krak muskullari qisqarganida qanotlar tushirila-di. O'mrov muskullarining qisqarishi tufayli qanotlar ko'tariladi.
Yaxshi rivojlangan oyoq muskullari qushlarning yerda hara-katlanishiga yordam beradi. Oyoq bo'g'imlari orqali paylar o't­gan. Paylar uchi barmoqlarga birikadi. Qush shoxga qo'nganida bu paylar tortiladi va barmoqlar siqilib, shoxni mahkam ush-lab turadi. Shuning uchun qushlar daraxt shoxida bemalol o'ti-rishi va yiqilib tushmasdan uxlashi mumkin.
Qushlarning uchishga moslashganligi skeletning yengil va pishiq bo'lishi bilan bog'liq. Qushlarning naysimon suyaklari uchi havo bilan to'lgan; tishlari bo'lmaydi; jag'lari muguz tumshuqqa aylangan. To'sh suyagining pastki uchi kengayib, qanot muskullari birikadigan ko'krak toj suyagi­ni, qanotidagi bir necha panja suyaklar birikib, qanot panja suyagini hosil qiladi. Bel, dumg'aza va dum o'zaro harakatsiz birikkan; chanoq oyoqlar uchun tayanch bo'ladi.
Mustahkamlash:

1. 
   Skelet tuzilishining qaysi xususiyatlari qushlarning uchishga moslash­ganligi bilan bog'liq?
   
2. 
   Bosh skeleti qanday suyaklardan iborat?
   
3. 
   Qaysi suyaklar ko'krak qafasini hosil qiladi?
   
4. 
   Qanotlar skeleti qanday suyaklardan iborat?
   
5. 
   Oyoq skeleti qanday suyaklardan iborat?
   
6. 
   Qushlarning qaysi muskullari kuchli rivojlangan?
   

Uyga vazifa:
1. Qushlarning jag'lari:

1. 
   boshi bilan harakatchan birikkan;
   
2. 
   muguz tumshuqqa aylangan;
   

d) muguz tishchalar bilan qoplangan.
2. Toj suyagiga birikkan:

1. 
   katta ko'krak muskullari;
   
2. 
   o'mrovosti muskullari;
   

d) kichik ko'krak muskullari