Qovurg’alar, to’sh va o’mrov suyagi

Qovurg’alar va to’sh suyagi

Toshkent Tibbiyot Akademiya 120-guruh talabasi Rahimbekov Asadbek

Qovurg’alar

Barcha qovurg’alar bir uchi bilan umurtqalarga tutashgan. Ikkinchi uchi esa to’sh suyagiga birikadi. Lekin to’sh suyagiga barcha qovurg’alar ham bir xil birikmaydi. Shu sababdan ularning quyidagi turlari farqlanadi:

• Chin qovurg’alar – costae verae
• Soxta qovurg’alar – costae spuriae
• Yetim qovurg’alar – costae fluctuantes

Costae verae(I-VII)
Costae spurie – VIII - X
Costae fluctuantes XI - XII

Qovurg’alar quyidagi qismlardan iborat:

• 1-Qovurg’aning tog’ay qismi (cartilage costae)
• 2-Qovurg’anng suyak qismi (Pars costalis, os costale)

2
1

Qovurg’aning suyak qismi quyidagilardan iborat:

• Qovurg’a boshi (Caput costae)
• Qovurg;a bo’yni (collum costae)
• Qovurg’a tanasi (corpus costae)

Qovurg’alarming ikkita yuzasi mavjud :

Qovurg’alarming ikkita yuzasi mavjud :

• Oldingi yuza (facies anterior)
• Orqa yuza (facies posterior)

Ikkita qirrasi mavjud :

• Yuqorigi qirra (margo superior)
• Pastki qirra (margo inferior)

Caput costae

• Facies articularis capitis costae Umurtqa tanasi bilan birikishi uchun
• Crista capitis costae (I,XI,XII qovurg’alarda bo’lmaydi)

1
2

Corpus costae

• Qovurg’a do’mboqchasi (Tuberculum costae) qovurg’a tanasi va bo’yni oralig’ida joylashgan
• Bo’g’im yuzasi (Facies articularis tuberculi costae) Ko’krak umurtqalarining ko’ndalamg o’siqlari bilan birikishi uchun
• qovurg’a tepaligi Eminentia tuberculi costae boylamlar birikishi uchun
• Qovurg’a burchagi (Angulus costae)
• Qovurg’a ariqchasi Sulcus costae qovurg’aning pastki chekkasidan o’tgan bo’lib, unda qon tomir va nervlar yotadi

1-Qovurg’aning o’ziga xos tuzilmalari

Birinchi qovurg’a qolganlaridan farqli o’laroq yuqorigi va pastki yuzalar (facies superior et inferior) hamda oldingi va orqa qirra (margo anterior et posterior) ga ega.

Yuqorigi yuzasida :

Musculus scalene uchun birikish do’mbog’i – tuberculum musculi scalene

O’mrovosti arteriyasi va venasi o’tishi uchun ariqcha (sulcus venae subclaviae et arteriae subclaviae)

Tuberculum musculi scaleni
Sulci arteriae et venae subclaviae

To’sh suyagi

To’sh suyagi quyidagi asosiy uchta qismdan tashkil topgan:

• Dastasi ( manubrium sterni )
• Tanasi (corpus sterni)
• Xanjarsimon o’sig’I (processus xyphoideus)

To’sh dastasi (manubrium sterni)

• Bo’yinturuq o’yig’I Incisura jugularis – To’sh dastasining eng yuqori qismi markazida joylashgan
• O’mrov o’yig’i Incisura clavicularis – juft tuzilma, dastaning yuqorigi yon tomonida joylashgan bo’lib o’mrov suyagining birikishi uchun xizmat qiladi.
• Qovurg’a o’yig’I Incisura costalis – ikkita yon tomonida nirinchi qovurg’a birikishi uchun butun, pastki qismida esa ikkinchi qovurg’a uchun yarim o’yiq.
• To’sh burchagi Angulus sterni – to’sh tanasi hamda dastasining qo’shilishidan hosil bo’lgan.

1
2
3
4

To’sh tanasi (corpus sterni)

• To’shning tashqi yuzasi (facies externa) – qavariq
• To’shning ichki yuzasi (facies interna) – botiq
• Tananing boshidan oxirigacha ikki yon tomonida II-VII gacha bo’lgan qovurg’alar tog’aylarining birikishi uchun o’yiqlar (incisura costalis)mavjud.
• !!! 2-qovurg’a uchun yuqorida yarimta, 7-qovurg’a uchun esa pastda yarimta. Qolgan qovurg’alar uchun esa butun o’yiqlar.

Incisura costalis (II)
Incisura costalis (III-VI)
Incisura costalis (VII)

Xanjarsimon o’simta (processus xyphoideus)

• To’sh suyagining xanjarsimon o’sig’i erkak va ayollarda turlicha bo’ladi. Erkaklarda o’siq birmuncha o’tkir va qattiq hisoblansa, ayollarda esa biroz o’tmasroq hamda egiluvchan hisoblanadi. Buning asosiy sababi homiladorlik paytida bolaga zarar yetkazib qo’ymaslikdir.
• Bundan tashqari xanjarsimon o’siqning shakli va tuzilishi har bir kishida o’siga xos bo’ladi. Ba’zilarda o’siqda teshiklar ham hosil bo’lishi mumkin.