Мавзу: Ўзбек халқ эртаклари асосида майда пластик композициялар яратиш

Qanday vintli birikmalar mavjud va ular chizmada qanday tasvirla­nadi?

Chizmada boltli, shpilkali va vintli birikmalaming qanday oMchamlari qo‘yiladi?

Qaysi vaqtda fitingli birikmalardan foydalaniladi?

Qanday shponkali birikmalar mavjud va ular chizmada qanday tas­virlanadi?

Ajralmaydigan birikmalaming qanday turlarini bilasiz?

Payvand birikmaning qanday turlarini bilasiz? Ular chizmada qanday belgilanadi?

6. 
   Qanday biriktirishda parchin mixlardan foydalaniladi?bob. PRUJINALAR
   

1. 
   §. Umumiy ma’lumot
   

Prujinamashinalarda, mexanizmlarda, uy-ro‘zg‘or buyumlarida va shun- ga o‘xshashlarda foydalaniladi.
P rujinalaming shakli ularning vazifasiga bog‘liq. Ularning chizmasini ba- jarish hamda shartli tas- virlash qoidalari GOST 2401-96 da belgilangan.
Pruj inalar shakli bo‘yicha siiindrik, konus, spiralsimon, plastinkasimon va tarelkasi- mon; o‘ramlari kesimining shakli bo‘yicha dumaloq, kvadrat, tog‘ri burchak kes- imli; o‘ramlariningyo‘nalishi bo‘yicha o‘naqay va chapaqay boMadi.

Pruj inalar bajaradigan vazifasini (kuchni) turiga qarab cho‘zilishga, siqilish- ga, buralishga ishlaydigan, egilishga ishlaydigan pruji- nalargaboMinadi.

3. 
   shakl
   

Vintli silindrik yoki konus prujinalar o‘ramlari, tegishli qism konturlari- ni birlashtiruvchi to‘g‘ri chiziqlar bilan (6.1-shakl, c; 6.3-shakl,c; 6.4- shakl,c; 6.7-shakl,c; 6.8-shakl,c) tasvirlanadi. Ularqirqimdao‘ram kes- imlarini tutashtiruvchi to‘g‘ri chiziqlar bilan(6.6-shakl,a) tasvirlanadi. Qir- qimda faqat o‘ramlarini kesimini tasvirlashga ruxsat beriladi (6.6-shakl,

2. 
   . Prujina simining qalinligi chizmada 2 mm va undan kichik bo‘lsa,
   

6 -ь 1,5 mm yog‘onlikdagi to‘g‘ri chiziq bilan tasvirlanadi. Ish chizma- larda prujinalar erkin holatda ya’ni deformatsiyalanmagan holda tasvirla­nadi. Ular chizmada talablar qismida beriladi. 0‘ram yo‘na!ishi texnik

hujjatlamingtexniktalablar qismida beriladi.
Prujinani tayyorlash uchun kerakli ko‘rsatmalar, masalan, o‘ramlar yo'nalishi, to‘liq va ishchi o'ramlar soni, prujina yoyilmasining uzunligi va boshqa ma’lumotlar texnik talablar qismida keltiriladi.
Ish chizmada prujina o‘lchamlari va kuch o‘rtasidagi yoki deformatsiya va kuch o‘rtasidagi bog‘lanishga asoslangan prujinaning kuch sinash dia- grammasi ko‘rsatiladi. Prujinaning erkin vaziyatdagi balandligi (uzunli­gi) H₀, kuch ostidagi prujinaning balandligi (uzunligi) H,, H₂, H₃, prujinan­ing o‘qi bo‘ylab yuklangan kuch P,, P,, P₃ prujinaning chiziqli deformatsi- yasi Fj, F₂, F₃ harflar bilan belgilangan.
Harflardagi 1 indeksi yuqorida aytilgan parametrlar (H,P,F,) ning dast- labki deformatsiyaga mos keladigan kattaligini (qiymatini), 2 indeksi ishchi deformatsiyaga mos keladigan qiymatini, 3 indeksi maksimal deformatsiya­ga mos keladigan qiymatini bildiradi.

2. 
   §. Vintli prujinalar
   

Vintli prujinaning ish chizmasini bajarishda uni 6.1 -shaklda ko‘rsatilgandek, gorizontal joylashtiriladi. Bu 6.1 -shakl, a da siqilishga ishlaydigan o‘ram ke

-

6.7-shakl

gan o‘ramlar (S_k=d,