Mavzu: Zaharli dorivor o’simliklar, Xilma-xilligi, biokimyoviy tarkibi

Mavzu: Ohalik tog’larida tarqalgan dorivor o’simliklar, xilma-xilligi, biokimyoviy tarkibi va samarali foydalanish yo’llari.

Birinchi. Inson butun umri buyi tabiat ehsonlaridan bahra olib yashaydi, uning hayoti nabotot va hayvonot olalimida mahkam bog’langandir. Ko’pgina o’simliklarning turli kasalliklarga davo bo’lishi odamlarga qadim zamonlardan o’simliklar shifobaxsh xossalari to’g’risida ba’ze ma’lumotlar bor. Har xil kasalliklarga qarshi ishlatib kelingan dori darmonlarning turlari necha-necha asrlar davomida asosan o’simliklar dunyosi hisobiga boyib ko’payib ketishini ko’rishimiz mumkin.

Ikkinchi

• Ikkinchi tomonidan o’simliklardan tayyorlanadigan damlama, qaynatma, ekstrakt va boshqa ko’rinishdagi turli dorilar kimyoviy sintez yo’li bilan olinadigan sun’iy preparatlardan ancha afzal bo’lib, organizmda bir muncha mayin ta’sir ko’rsatadi. Ular o’z tarkibiy jihatidan murakkab bo’lib, talaygina moddalardan tashkil topganligidan ta’sir ham aniq bo’lishini ko’rish mumkin.

ISIRIQ (botanik ta’rifi)

Bo’yi 30-60 sm boradigan ko’p yillik o’t, ildizlari yog’ochsimon uzunligi 2-3 sm, o’qildiz, gullari och sariq, mevalari sharsimon, gullash vaqti may-iyun, urug’lari iyul oxirida to avgustgacha yetilaveradi

ISIRIQ (tarqalishi va kimyoviy tarkibi)

Yevropa qismining janubiy mintaqasida kavkazda va O’rta Osiyoning barcha sho’r tuproq dashtlarda cho’l vodiysida o’sadi.

ISIRIQ (Kimyoviy tarkibi)

O’simlikning hamma qismlarida 1.5%-dan 6%-gacha, urug’larida 14.25%-dan 10%-gacha zaharli alkoloidlar, garmin, garmalin bo’ladi; gullari va poyalarida peganin garmol, garmonin va boshqa alkoloidlar bor

ISIRIQ (Ta’siri va ishlatilishi)

Xalq tabobatida isiriq o’tidan tayyorlangan vannalarni revmatik artritlar, qo’tir va boshqa teri kasalliklarida o’tini qaynatmasini shamollash kasalliklari bezgak, nevrasteniya, quyonchiq kasalligida, uxlatuvchi va og’riqni qoldiruvchi vosita sifatida buyuriladi.