Mavzu: Xlorning tabiatda uchrashi, olinishi, fizik-kimyoviy xossalari va ishlatilishi. Xlorning birikmalari. Reja

Mavzu: Xlorning tabiatda uchrashi, olinishi, fizik-kimyoviy xossalari va ishlatilishi. Xlorning birikmalari.
Reja:
1. Xlorning tabiatda uchrashi va olinishi.
2. Xlorning fizik-kimyoviy xossalari va ishlatilishi.
3. Xlorning birikmalari.
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar.

Xlorning tabiatda uchrashi va olinishi.
Xlor (Chlorum). Xlor birinchi marta 1772-yilda Sheele tomonidan olingan. 1810-yilda xlorni X.Devi yangi element sifatida kiritgan. Xlor so‘zi yunonchadan «xloros» — sarg‘ish yashil degan ma’noni beradi. Aktiv element bo'lgani uchun faqat birikmalar holatida uchraydi. Natriy, kaliy va magniyli tuzlar dengiz, sho'r ko‘llar, hatto qurigan ko‘llarda ham uchraydi.
Tabiatda uchrashi. Tosh tuz yoki galit — NaCl, silvinit — KCl•NaCl, karnallit —KCl•MgCl₂ •6H₂O, silvin — KCl, kaunit MgSO₄ •KCl•3H₂ O kabi birikmalari ma’lum.
Olinishi. Xlorning sanoat miqyosida olinishi KCl yoki NaCl ning suvdagi eritmasini elektroliziga asoslangan. Bu jarayonda eng asosiy mahsulot yuvuvchi natriy hisoblanadi. Laboratoriyada xlorning olinishi turli oksidlovchilarga xlorid kislota ta’sir ettirilishiga asoslangan. Oksidlovchilar sifatida MnO₂ , KMnO₄ , PbO₂ , K₂Cr₂O₇ , KClO₃ va boshqalar olinishi mumkin:
MnO₂+4HCl=MnCl₂+Cl₂+2H₂O
Qattiq holatdagi osh tuziga konsentrlangan sulfat kislota va MnO₂ ta’sir ettirilganda ham xlor hosil bo‘ladi:
2NaCl+2H₂SO₄+MnO₂=MnO₄+Cl₂+Na₂So₄+2H₂O
Tabiatda xlorning ikkita izotopi uchraydi: 35/17Cl (75,53%) va 37/17Cl (24,47%). Shuning uchun uning o'rtacha atom massasi 4S7 35 u.b. olinadi. Bundan tashqari, xlorning 5 ta sun’iy izotoplari olingan: ³³Cl, ¹⁴Cl, ³⁸Cl, ³⁹Cl.