Mavzu: Vodorodning olinishi. Darsning maqsadi: Ta`limiy maqsad

Mavzu: Metallar va metallmaslar. Murakkab moddalarning toifalanishi.


Darsning maqsadi:
1. Ta`limiy maqsad:Metallar va metallmaslar. Murakkab moddalarning toifalanishi.

haqida bilim, ko`nikma va malakalarini oshirishdan iborat.

2.Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarga mavzuda keltirilgan misollar asosida
nutqini oshirish va tarbiya berish;
3.Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchhilarni ongini varafakkurini o’stirish,
dunyoviy bilimlarini rivojlantirish.
Dasrning turi:An`anaviy. Yangi materialni o’rganuvchi dars.
Darsning usuli: Tushuntirish. Savol- javob
Darsning jihozi: kimyo faniga oid rasmlar, slaydlar va o’quv darsligi.


Darsning tashkiliy qismi:
1. O`quvchilar bilan salomlashish. 2. Navbatchilikni o`tkazish va davomatni aniqlash.
3. Siyosiy daqiqa o`tkazish. 4. O`tilgan mavzuni so`rash baholash.


Yangi darsni rejasi.
1. Metallar. 2. Metallmaslar.
3. Murakkab moddalarning toifalanishi.
Yangi darsning bayoni.
Barcha anorganik moddalar tarkibiga ko‘ra oddiy va murakkab moddalarga bo‘linadi. Bu haqida biz «Oddiy va murakkab moddalar» mavzusida dastlabki tushunchalarni o‘zlashtirgan edik: Parchalab bo‘lmaydigan moddani oddiy modda (element) deb ataladi. Masalan, natriy, xlor, vodorod, kislorod.Oddiy moddalar xossalariga ko‘ra metallar va metallmaslarga bo‘linadi.
Metallarmetall kimyoviy elementlarining atomlaridan tashkil topadi: masalan, mis Cu (36-rasm), natriy Na, kaliy K, temir Fe, magniy Mg, kumush Ag va boshqa.
Metallmaslar metallmas kimyoviy elementlarining atomlaridan tashkil topadi: masalan, xlor Cl₂, kislorod O₂, ozon O₃, oltingugurt S₈, fosfor P₄, azot N₂ va boshqa. Metallar va metallmaslar ko‘pincha qarama-qarshi bo‘lgan turlicha fizik va kimyoviy xossalarga egadirlar (bu ularning atomlarining elektron tuzilishi turlichaligi bilan izohlanadi).Umuman olganda noorganik moddalani sinflashda quyidagi sxemani tuzib olish maqsadga muvofiqdir:
Ba`zi oddiy va murakkab moddalarning tuzilishi.Oddiy moddalar: H_2, O₂, Ca.Na, Ba, C, Al, Fe, Murakkab moddalar: Ikki yoki undan ortiq moddalarga parchalash mumkin bo‘lgan moddalar murakkab moddalardir. Masalan, osh tuzi, suvva boshqalar kiradi.Murakkab moddalar odatda anorganik va organik moddalarga bo‘linadi: organik moddalar deb uglerodning birikmalariga aytiladi (CO, CO₂, H₂CO₃ va karbonatlar, HCN va sianidlar, karbidlar bundan istisno); qolgan barcha birikmalar anorganik moddalardir.Murakkab moddalar tarkibi (ikki elementli, ya’ni binar hamda ko‘p elementli birikmalar) va kimyoviy xossalariga (ya’ni funksiyalariga yoki funksional belgilariga, guruhlariga) qarab quyidagi sinflarga bo‘linadi: oksidlar, asoslar, kislotalar, tuzlar.Murakkab moddalar oddiy moddalardan tubdan farq qilib, ularni oddiy moddalargacha parchalash mumkin. Murakkab moddalar orasida uzviy bog‘lanish mavjud.Murakkab moddalar bo‘linishi oldingi mavzudagi sxemada alohida ajratib ko‘rsatilgan.Murakkab moddalar turli elementlar atomlaridan tashkil topadi, xususan, oksidlar ikki xil element atomlaridan tashkil topgan murakkab moddalar bo‘lsa (binar birikmalar), asoslar uch xil element atomlaridan, kislotalar ikki yoki uch xil element atomlaridan, tuzlar ikki, uch yoki to‘rt xil element atomlaridan tashkil topgan murakkab moddalardir.