Мavzu: Urug’-qabila va milliy dinlar Reja

Қадимги мессопатамия дини

• Хар бир шахарнинг олий худоси бўлган
• Кохинлар худо номидан давлатни бошқарган
• Зиккуратлар – ибодатхоналар
• Шамаш – қуёш худоси
• Сина – ой худоси
• Эа-сув худоси
• Иштар – хосилдорлик , севги, уруш ва ғалаба худоси

Хинд ведалари

• Qadimgi Hindiston diniy tizimining paydo bo‘lishida turli elatlar ishtirok etgan. Diniy tizim mahalliy va ko‘chib kelgan xalqlar dinlarining sintezi natijasida yuzaga kelgan.

Хинд ведалари

• Miloddan avvalgi II ming yillikning o‘rtalarida Pomir tog‘lari vohalarida yashagan ko‘chmanchi Oriy (asilzoda) qabilalari bosib olganlar.
• diniy aqidalari xudolarga qurbonlik qilish (xudoga eng katta qurbonlik odam hisoblangan, undan keyin qayd etish tartibiga ko‘ra ot, ho‘kiz, qo‘y va echki turgan)
• Miloddan avvalgi II ming yillik oxirlari – I ming yillikning boshlarida muqaddas matnlar to‘plami – vedalar (sanskrit tilida – bilim degan ma’noni anglatadi) yaratilgan.
• Vedalar matni qadimgi xudolar to‘g‘risidagi hikoyalar, xudolarga qurbonliklar qilish tartibi va bu marosimlarni bajarishda aytiladigan qo‘shiqlar, xudolar sharafiga aytiladigan madhiyalar va afsunlardan tuzilgan.

Vedalar 4 ta to‘plamga bo‘linadi va quyidagilardan iborat

Vedalar 4 ta to‘plamga bo‘linadi va quyidagilardan iborat

• 1) Rigveda – xudolarga bag‘ishlangan madhiyalar. Xudolarning sarguzashtlari,
• o‘zaro aloqalari va asosiy vazifalari she’riy uslubida tasvirlangan;
• 2) Samveda – asosan Rigveda mavzularini takrorlovchi she’riy to‘plam;
• 3) Yadjuraveda – qurbonliklar qilish qoidalaridan iborat;
• 4) Atxarvaveda – yovuz ruhlarga qarshi qo‘llaniladigan jodu va afsunlardan tuzilgan.

Miloddan avvalgi II ming yillik oxirlari – I ming yillikning boshlarida vedalar takomillashib borgan. u ko‘pxudolikka asoslangan.

Miloddan avvalgi II ming yillik oxirlari – I ming yillikning boshlarida vedalar takomillashib borgan. u ko‘pxudolikka asoslangan.

• Daus osmon xudosi hisoblangan
• yer ilohi Pitxivi borliqni yaratgan,
• xudolar va odamlarning ajdodi bo‘lgan.
• Indra issiqlik, yorug‘lik, yomg‘ir va to‘fon xudosi, olamning hukmdori
• Agni olov xudosi, oila homiysi, baxt va sog‘lom farzand ato etuvchi, xudolar va odamlar o‘rtasidagi vositachi xudo tug‘ilgan.
• Suriya quyosh xudosi
• Mitra yorug‘lik xudosi
• Varuna tun xudosi, abadiy tartibni ta’minlovchi, aybdorlarga jazo, aybiga iqror bo‘lib tavba qilganlarni kechiruvchi xudo