Mavzu: tovar-moddiy zahiralar hisobi

7. Harid qilingan materiallar bo‘yicha qo‘shilgan qiymat solig‘ini hisobga olish
Xom-ashyo va materiallar qabul kilgan korxonalar ularning qiymatini mol beruvchilarga qo‘shilgan qiymat solig‘i (QQS) bilan birgalikda tulaydi. Mol beruvchi korxona olingan tushumdan QQSni byudjetga tulaydi.
Qo‘shilgan qiymat solig‘i (tovarlarni sotish, ishlar bajarish va xizm ko‘rsatish jarayonida yangi hosil qilingan qiymatga asoslangan holda sof daromadnsh qismini byudjet daromadiga olib kuyishning bir shaklidir. 20 foizlik undiriladi.
QQS ikki xil usulda hisoblanadi:
1) qo‘shilgan qiymat solig‘i summasi belgilangan stavkalar asosida quyidagicha formula bo‘yicha aniqlanadi:
Bunda: S - iste’molchilardan undiriladigan soliq summasi;
S - soliqqa tortiladigan oborot;
SS -qushilgan qiymat solig‘i stavkasi.
2) Tovar (ish, xizmat)lar qo‘shilgan qiymat solig‘ini o‘z ichiga olgan narxla tariflar bo‘yicha sotilganida - soliq quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:
S_Kks = T_k*SS/(SS+100); (2)
bunda: T_k — qo‘shilgan qiymat solig‘i ham hisobga olingan tovar (ish, xizmat qiymati.
Masalan, «Bobur» kompaniyasi Mol yetkazib beruvchilardan 200000 so‘mlik material; sotib oldi. KQS summasi quyidagicha bo‘ladi:
1 - holat bo‘yicha:
KQS summasi=(200000*20%)/100%=40000 sum.2-holat bo‘yicha:
KQSsummasi=(200000*20%)/(100%+20%)=33333,(33)sum. - *
Moddiy boyliklarni harid qilish bo‘yicha to‘lanadigan KQSni buxgalteriya hisobida chnsobga olib borish uchun 4410-«Soliq bo‘yicha bunak to‘lovlar» hisobvarag‘idan foydalanish ko‘zda tutilgan.
Materiallar ishlab chiqarish va boshqa maksadlarga sarflanishi jarayonida %»soblangan KKS summasi 4410-«Soliq bo‘yicha bunak to‘lovlar» hisobvarag‘idan 6410-«yudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzlar» hisobvarag‘iga sarflangan materiallar qiymatiga m\ I anosib ravishda o‘tkaziladi.
Misol. Korxona Mol yetkazib beruvchidan 100000 sumlik material qabul kilib oldi. KKS-20000 sum. Jami - 120000 sum. Ushbu muomalaga quyidagicha buxgalteriya provodkasi ysriladi:
♦ sotib olingan material qiymatiga- 100000 sum:
D-t 1010-«Xom-ashyo va materiallar» - 100000 sum
K-t 6010-«Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to‘lanadigan schyotlar» - 100000 sum.
♦ Hisoblangan KQS summasiga-20000 sum:
D-t 4410-«Soliq bo‘yicha bunak to‘lovlar» - 20000 sum
K-t 6010-«Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to‘lanadigan schyotlar» - 20000 sum.
♦ Mol yetkazib beruvchiga pul utkaztsb berilganida:
D- g 6010-«Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to‘lanadigan schyotlar» - 120000 sum
K-t 5110-«Hisob-kitob schyoti» - 120000 sum.
Hisobot oyi davomida korxonada 45000 sumlik material ishlab chiqarishga sarflandi. Demak KKS 9000 sumga teng:(5000*20%)/100%=9000 sum.
u summaga quyidagicha buxgalteriya provodkasi beriladi:
D-g 6410-«Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzlar» - 9000 sum
K-t 4410-«Soliq bo‘yicha bunak to‘lovlar» - 9000 sum.