Mavzu tо‘lov balansi

3.6.  Kapital operatsiyalar hisobi 

Kapitalli  operatsiyalar  hisobining  ikki  asosiy  elementi  bо‘lib,  tо‘g‘ri  investitsiyalar 

va  portfel  investitsiyalar  hisoblanadi.  Tо‘g‘ri  investitsiyalar  о‘lchash  kapital  qо‘yilmalar 

qо‘yish  imkoniyatlariga  bog‘liq.  Shuningdek,  kо‘proq  jalb  qilish  muhitini  yaratish  uchun 

aniq normativ bazani mavjudligini va shuningdek makroiqtisodiy turg‘unlikni ta’minlashda 

davlat siyosati kafolatlaridan foydalanish zarur. Portfel investitsiyalar chet el investerlariga 

solingan  qarz  majburiyatlari  davlat  yoki  davlat  tashkilotlari  tomonidan  chiqarilgan  va 

shuningdek, xususiy sektorning qarz majburiyatlari va aksiyalar operatsiyalarini о‘z ichiga 

oladi.  Rasmiy  о‘rta  va  muddatli  kapital  oqimi  prognozlar  byudjetida  belgilangan  va 

rivojlanish rejasi, shuningdek, kreditorlardan olingan ma’lumotlarga asoslangan. Xususiy 

kapital  oqimini  prognozlashtirish  qiyinroq,  kо‘pchilik  mamlakatlar  uchun  xalqaro  bank 

zayomlariga kirish chegaralangan. 

Kapital  oqimini  bozor  ta’sirida  almashinish  holatlarida  kapital  oqimi  yо‘lidagi 

chegaralanishlar kam, ichki va tashqi qimmatli qog‘ozlarni joylashtirish imkoniyati, foyizli 

stavkalar  farqi  zarur  о‘rinni  tutadi.  YA’ni,  qonundagidek  kapital  past  foyiz  stavkali 

---

bozorlardan yuqoriroq stavkali bozorlarga о‘tadi. Bundan tashqari uzoq muddatli kapitalni 

joylashtirish bilan bog‘langan tavakkalchilik bahosiga ta’sir qiluvchi asosiy omil bо‘lib, shu 

davlatdagi siyosiy holat va ijtimoiy sharoit hisoblanadi. 

Qisqa muddatli kapital oqimining о‘lchamli u yoki bu davlatni boshqa davlatlar bilan 

tenglashtirgan  moliyaviy  bozor  sharoitini  о‘zgarishi  tez  ta’sir  kо‘rsatadi.  Savdoda 

kreditlarni  taqdim  etish  savdo  oqimi  strukturasi  bilan,  tashqi  savdo  krediti  darajasi 

pul

−

kredit siyosati va ichki kreditlar mavjudligiga bog‘liq.