Мавзу: “Teatr tarixi” kursiga kirish

 
245 
Lope  de  Vega  ispan  teatri  erishgan  tajribalardan  foydalanib,  shunday  ijodiy 
parvoz  etdiki,  natijada,  yuksak  shoirona  ruh  bilan  yo'g'rilgan  va  insonparvarlik 
g'oyalariga  limmo-lim  milliy  dramaturgiya  dunyoga  keldi.  U  dramaturgiyada 
tarqalgan  qahramonlik  ruhidagi  voqeani  chuchmal  oldi-qochdilardan  xoli  etdi, 
maishiy  mavzuni  she'riyat  darajasiga  ko'tardi.  Uning  komediyalaridagi  voqea 
tizimida  serhashamlik  ko'zga  tashlansa-da,  lekin  u  insoniy  kechinmalarning 
mantiqiy  tabiiyligidan  ichki  mantiq doirasida rivojlanib  boradi.  Lope de  Vega  o'z 
pyesalarini  shoir  sifatida  tasnif  etdi,  bu  esa  fojia  va  komediyani  o'zaro  qarama-
qarshi  qo'yishdek  odatga,  barham  berdi.  Uning  fikricha,  sahnada  aks  etgan  inson 
hayoti  yangi  tus-tarovat  kasb  etishi  kerak;  u  asl  hayotiy  ma'nosini  yo'qotmay, 
ko'tarinki, shoirona shukuh manbayiga aylanishi lozim. Shunda u dag'al, ko'rimsiz 
voqealikning surati emas, kishilarning chin orzu-umidlari ifodasiga aylanadi. 
Lope  de  Vega  pyesalari  orasida  yetakchi  o'rinni  egallagan  asarlar  dehqonlar 
haqidagi  asarlardir.  Ularda  dramaturg  dehqonlar  hayoti  misolida  umumxalq 
muammolarini  olg'a  surgan.  «Fuyente  Ovexuna»  («Qo'zibuloq»,  1609—1613) 
dramasida dehqonlarning or-nomus yo’lidagi kurashi ularning o'z haq-huquqlarini 
himoya qilish yo'lidagi kurashlari bilan uyg'un tarzda ifoda etilgan.  
Lope  de  Vega  «Fuyente  Ovexuna»  asarida  kishilarning  insoniy  oliyjanob 
ezguligi  va  xalqning  o'z  huquqini  anglashi  or-nomus  tushunchasi  bilan  bevosita 
bog'liq'ekanini ifoda etdi. Laurensiyaning o'z qizlik nomusini saqlab qolish uchun 
olib borgan kurashi butun xalqning yovuzlikka qarshi kurashiga aylanib ketadi. 
«Qo'zibuloq» asari o'zining yozilish uslubi, tub mohiyatiga ko'ra, qahramonlik 
dramasidir.  Ommaviy  sahnalarning  serobligi  uni  xalq  dramasiga  yaqinlashtiradi. 
Qahramon  tanining  jonli  va  jo'shqinligi  hamda  yorqin  xalq  turmushi  lavhalari 
pyesaga goh serzavq mutoyiba, goh mayin lirik ohanglarni baxsh etib turadi. 
Odamlarning  o'zaro  tengligi  g'oyasi  sevgi  borasida  «It  yemas,  otga  bermas» 
komediyasida butun borlig'i bilan namoyon bo'lgan. Komediya qahramoni grafinya 
Diana  quyi  tabaqadan  chiqqan  o'z  kotibi  Teodoroga  ishqi  tushib  qoladi.  Zodagon 
qizning  xizmatkor  bilan  nikohga  kirishi  aqlga  sig'mas  bir  ho'disa.  Qizning 
aslzodalarcha  mag'rurligi  har  o'rinda  uning  o'tli  tuyg'ulariga  zid  kelaveradi. Sevgi 

---