Mavzu: tabiatshunoslikni o’qitish metodikasi pedagogik fan sifatida

 
6-MAVZU. TABIATSHUNOSLIKNI O’QITISH TAMOYILLARI. 
Reja: 
1. O’qitishda muntazamlilik va izchillilik tamoyili.  
2. O’quv materialining ilmiy va tushunarli bo’lish tamoyili.  
3. Nazariyani amaliyot bilan bog’lash.  
4. Tabiatshunoslikni o’qitishda o’quvchilarning ongliligi va ijodiy faolligi tamoyili.  
5.  O’qitishnin ko’rgazmalilik tamoyili. Bilimlarai puxta o’zlashtirish tamoyili 
6.  O’qitishning individuallashtirish tamoyili.  
7.  Tabiatshunoslikni o’qitishning o’lkashunoslik tamoyili.  
 
Hozirgi  zamon  pedagogikasida  o’qituvchining  faoliyati  hamda  o’quvchilar 
bilish  faoliyatining  xarakteri  aniq  didaktik  tamoyillar 
bilan  belgilanadi. 
Tabiatshunoslikni o’qitish fani quyidagi didaktik tamoyillarga amal qiladi. 
O’qitishda  muntazamlilik  va  izchillilik  tamoyili.  Maktab  tabiatshunoslik 
kursi  tabiatshunoslik  fanining  turli  sohalarining  qisqartirilgan  bayoni  emas,  balki 
uning  metodik  tanlangan,  muntazamlashtirilgan  unsurlaridir.  Materialning  bunday 
berilishi  shu  bilan  izohlanadiki,  bunda  kichik  yoshdagi  maktab  o’quvchilari  tabiat 
to’g’risidagi  fan  asoslarini  faqat  atrof  olamning  jism  va  hodisalarini  aks  ettiruvchi 
hamda ular o’rtasidagi bog’lanishlarni ochib beruvchi dastlab oddiy tabiiy obyektlar, 
keyin  esa  murakkabrog’i  bilan  izchil  tanishtirib  borish  jarayonida  egallab  olishlari 

---

mumkin.  Bu  bilan  tabiatshunoslikni  o’qitishda  muntazamlilik  tamoyili  amalga 
oshiriladi. 
O’qitishning  muntazamliligi,  ya'ni  sistemaliligi  bilimni  bayon  qilishda 
muayyan  tizimga  amal  qilishdan  tashqari  amaliyot  bilan  bog’lanishning  xilma-xil 
shakllarini  amalga  oshirilishini  nazarda  tutadi.  Jumladan:  1)  nazariy  tabiatshunoslik 
bilimlarini  kuzatish  va  bilib  olishga  qaratilgan  qiziqarli  o’yinlar  (bu  boshlang’ich 
sinflardagi  o’qitish  uchun  xarakterlidir)ni;  2)  atrofdagi  hayot  va  qurilish  amaliyoti 
(tabiatga va ishlab chiqarish korxonalariga sayohatlar)ni; 3) mehnat ta'limi va ijtimoiy 
foydali  mehnatni; 4) maktaboldi  maydonidagi ish va unumli mehnat bilan bog’lanishni 
nazarda tutadi. 
6  -11-  sinflarda  biologiya  fani  o’rganilishidan  oldin  4-  sinfda  tabiatshunoslik 
fani  o’tiladi,  u  1  -  4-  sinflarda  atrof  olamning  jism  va  hodisalari  bilan  tanishtirishga 
tayanadi.  5  -  6-  sinflardagi  botanika  va  7  -  8-  sinflardagi  zoologiya  dasturlari  jonsiz 
tabiat to’g’risidagi boshlang’ich bilimlar asosida tuziladi.