Mavzu: Suyaklarning organ sigatida tuzilishi. Bosh suyagi. Reja: bosh suyagi tarkibiga kiruvchi suyaklar

Asosiy qismning tashqi va ichki yuzasi bo‘lib, uning tashqi yuzasida iyak osti teshigi - foramen mentalis bor.
Jag‘ shoxchasi jag‘ burchagidan to bo‘g‘im o‘simtasigacha cho‘zilgan. Uning yon (lateral) yuzasida chaynash muskulining qanotsimon yoki kichik chaynovchi muskul birlashishi uchun chuqurchasi, medial (ichki) yuzasida esa qanotsimon chuqurcha bo‘ladi.
Jag‘ shoxchasining kirish (oral) uchida chakka muskuli uchun muskul o‘simtasi - processus muscularis chiqib turadi, aboral (chiqish) uchi uning yuqorisida botiq bo‘g‘im o‘simtasi - processus articularis bulib, u muskul o‘simtasidan jag‘ kesigi - incisura mandibulare orqali ajralib turadi.
Qanotsimon chuqurchasida nerv va tomirlar o‘tishi uchun pastki jag‘ teshigi - foramen mandibulare yotadi va u pastki jag‘ kanali - canalis mandibularis ga boradi. Bu kanal iyak osti teshik bilan tugallanib, uning ichida nafis kesuvchi qism kanali joylashadi va u kesuvchi qismda tugaydi.
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlari. Otda - pastki jag‘lar bitta suyakka ertachi aylanadi; tomirlar o‘yig‘i chuqur; kesuvchi qism alveolasi 3 ta va 1 ta qoziq tish uchun (erkak hayvonlarda); jag‘, til osti liniyasi yaxshi ko‘ringan; suyak bo‘yni, chaynash va qanotsimon chuqurchalar yaqqol ko‘zga tashlanuvchan, muskul o‘simtasi katta; bo‘g‘im o‘simtasi kundalang - oval, qavariq; pastki jag‘ burchagi qalinlashgan. Cho‘chqada - pastki jag‘ suyaklari bir-biriga qo‘shilib ketgan; alveolasi 3 ta; muskulda bo‘g‘im o‘simtalari bir xil uzunlikda; bo‘g‘im o‘simtasi uchburchak qavariq shaklda; pastki jag‘ning tanasida bir nechta iyak osti teshikchalari bo‘ladi. Kavsh qaytaruvchi hayvonlarda - pastki jag‘ suyagi tanasining har qaysi tomonida kurak tishlar uchun to‘rttadan chuqurchalar bo‘ladi; oziq tishlar uchun maxsus chuqurcha bo‘lmaydi. Itda - chaynash muskulining chuqurchasi chuqurroq; muskul o‘simtasi baland (uzun); jag‘ burchagida burchak o‘simtasi bo‘ladi; tishsiz cheti bo‘lmaydi; iyak osti teshiklari bir nechta bo‘ladi.
Yuqori jag‘ suyagi - os maxillare. Bu suyak juft bo‘lib, burun, ko‘z yoshi, yonoq, peshona, tanglay, jag‘ oraliq, dimog‘ suyaklari bilan chegaralanadi.