Мавзу: Суд мажлисида давлат айбловини қўллаб-қувватлаш фаолияти тактикасининг умумий қоидалари

қўриқчилари", чунки уларнинг ташаббусисиз жиноятларни таъқиб қилиш ва бостириш мумкин эмас. Прокуратура хизматлари, аслида, жамиятнинг жиноий хатти-ҳаракатларни жазолашнинг асосий воситаси ва унинг суд қарори билан алоқасидир. Судларга давлат прокурорлари томонидан олиб бориладиган ишларгина судялар томонидан кўриб чиқилиши ва ҳал қилиниши мумкин. Прокуратурани хусусий қилишнинг бошқа шакллари (хусусий прокуратура сингари) фақат бир нечта мамлакатларда мавжуд ва чекланган шароитларда қўлланилади.
Прокурорлар жиноий ишлар бўйича қонунларни қўллаши, жиноят процессида иштирок этаётган шахсларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиши, инсон қадр-қиммати ва асосий ҳуқуқларини ҳурмат қилиши, жамоат хавфсизлигини таъминлаши шарт. Кўпгина мамлакатларда прокурорлар, шунингдек, ўз ихтиёри, шу жумладан ижтимоий ва иқтисодий ўзгаришларга мослашиш орқали жиноят сиёсатини қўллаш ва аниқлашда муҳим рол ўйнайди. Баъзи мамлакатларда прокурорлар, шунингдек, вояга етмаганлар, қариялар ёки ногиронлар ёки соғлиғи сабабли суд ишларини олиб боришга қодир бўлмаган шахсларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва манфаатлари ҳимоясини таъминлаш бўйича фуқаролик процессида ваколатларга эга.
Жиноят ишларида прокуратура нафақат кенг жамият манфаатлари, балки жиноятлар қурбонлари манфаатларини ҳам ҳимоя қилиш учун жавобгардир. Шунингдек, улар бошқа шахслар, шу жумладан жиноят содир этишда гумон қилинган шахслар ва гувоҳлар олдида ўз вазифаларини бажарадилар.
Ҳуқуқий тизимлар (баъзида Конституциялар) одатда жиноятлар қурбонлари, гумон қилинувчилар ва гувоҳларга бериладиган баъзи асосий ҳуқуқларни белгилайдилар, булар учун прокурорлар биринчи навбатда масъулдирлар. Бундай ҳуқуқлар жиноят содир этишда гумон қилинувчиларга ҳам тегишли ва одатда жим туриш, очиқ суд мажлисида, айбсизлиги презумпциясида айбдорлиги исботланмагунча, уларга қарши тақдим этилган далилларга тўлиқ кириш ҳуқуқи, юридик маслаҳатчиларнинг вакили бўлиш ва суднинг ёрдамидан фойдаланиш ҳуқуқларини ўз ичига олади. Керак бўлганда таржимон хизматидан ҳам фойдаланилади. Жиноят жараёнида гувоҳларнинг роли ҳам жуда муҳимдир, чунки улар мумкин бўлган босим ва холисликдан ҳимояланган бўлиши керак. "Ушбу ҳуқуқларнинг барчаси барча шахслар учун инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, жиноят процессининг барча босқичларида марказий ўрин тутади ва прокурорнинг жавобгарлиги ушбу ҳуқуқларни имкон қадар ҳимоя қилишни ўз ичига олади".
Прокуратура шунингдек, жамоат хатти-ҳаракатлари хавф остида бўлган пайтда адолат ўрнатилишини таъминлаши керак. Шу мақсадда улар