Мавзу: Суд мажлисида давлат айбловини қўллаб-қувватлаш фаолияти тактикасининг умумий қоидалари

Мавзу: Суд мажлисида давлат айбловини қўллаб-қувватлаш фаолияти тактикасининг умумий қоидалари
Биринчи инстанция судида давлат айблови тактикасининг тарихий жиҳатлари ҳақида гап борганда судда давлат судловининг, асословчи ушбу муаммони янада ривожлантириш зарурлигини, суд тергови ва давлат айблови тактикаси ва таърифини, унинг тузилиши мазмунини белгилайди.
Криминалистиканинг пайдо бўлиши ва унинг предметини шаклланиши дастлаб усул ва воситаларни топиш ва илмий асослаш зарурати билан боғлиқ жиноят ва айбнинг далилларини самарали тўплашни таъминлайди. Бу борада, суд билимлари фақат жиноятларни дастлабки тергов қилиш жараёнидаги тергов ҳаракатлари мақсадларини таъминлаш учун ишлаб чиқилган. Бироқ, жиноятчилик динамикаси, доимий ўзгарувчандир.
Ўтган асрнинг ўрталаридаёқ жиноят ишини юритиш тартиблари ва процессуал қонун ҳужжатларидаги ўзгаришлар криминалистика олдига янги вазифа қўйди. Бу илмий билимларни асослаш зарурати билан боғлиқ бўлиб, улардан фойдаланиш жиноят ишини юритиш, жиноий жавобгарликка тортиш мақсадларини таъминлаши мумкин.
Аслида, бу умумий ва махсус криминалистик асослаш зарурлигини англатади биринчи ва иккинчи суд инстанцияларида жиноят ишларини юритиш қоидалари, ва улар асосида хусусий криминалистик тавсиялар тизимини ишлаб чиқиш усуллари жиноятларнинг айрим турлари ва гуруҳларини тергов қилиш, илмий ва амалий билим судда давлат айбловини қўллаб-қувватлашга ёрдам берди.
Сўнгги ўн йилликда чоп етилган криминалистиканинг нодир дарсликларида жиноятларни тергов қилиш усуллари, суд таҳлили масалаларини ҳал қилиш, шу билан бирга, муаммо бўйича ўткир илмий мунозаранинг йўқлиги суд ишларини суд томонидан қўллаб-қувватлаш унинг барча таркибий қисмлари бир хил тоифада емаслигини англатади. Бизнингча, тактика масалалари давлат прокуратурасини биринчи инстанция судида ушлаб туриш ва нисбатан турли суд ҳолатларининг шароитларида батафсил ўрганилишини талаб этади. Тушунча ва мазмун (структура)ни тўғри белгилаш бунинг тактикаси усул юқори сифатли жиноий учун кўрсатмаларини давлат прокурори беради. Айбланувчини содир етган жинояти учун уни судда жавобгарликка тортиш давлат прокурорининг асосий ишидир.
“Прокуратура тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонунига мувофиқ прокуратура органлари ўз фаолиятининг асосий йўналишлари вазирликлар, давлат қўмиталари, идоралар, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, жамоат бирлашмалари, корхоналар, муассасалар, ташкилотлар, ҳокимлар ва бошқа мансабдор шахслар томонидан қонунларнинг ижро этилиши устидан назорат қилиш, фуқаронинг ҳуқуқ ҳамда эркинликларини таъминлашга қаратилган қонунлар ижроси устидан назорат қилиш, Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучларида, вазирликлар, давлат қўмиталари ва идораларининг ҳарбий тузилмаларида қонунларга риоя этилиши устидан назорат қилиш, тезкор-қидирув фаолиятни, терговга қадар текширувни, суриштирувни, дастлабки терговни амалга оширадиган органлар томонидан қонунларнинг ижро этилиши устидан назорат қилиш ҳамда уларнинг жиноятчиликка қарши кураш борасидаги фаолиятини мувофиқлаштириш, жиноятлар юзасидан дастлабки тергов олиб бориш,