Мавзу: Собиқ совет психологияси мактаби. Психология фанининг ривожаланиш ҳолати Режа

2. Интериндивидлик

3.Мета индивидлилик

Инсон шахсга айланиши(персонализация) учун қуйидагиларни эгаллаши лозим:

Мослашиш - шахс томонидан ижтимоий меъёрлар ва қадриятларнинг ўзлаштирилиши, ижтимоий типликни шакллантиради;

Индивидуаллаштириш – “мен”ни очиш ёки тасдиқлаш, уларнинг мойиллик ва имкониятларини, характер хусусиятларини аниқлаш, яъни индивидуалликни шакллантириш керак;

Интеграция - атрофдагилар ҳаётини ўзгартириш, ўз ҳиссасини қўшиш ва уларни бошқалар томонидан қабул қилиш ва шу билан бошқа одамларда уларнинг бошқалигини ўрнатиш, яъни универсалликнинг шаклланиши.

A.В. Петровский замонавий шахсга хос қуйидаги психологик хусусиятларини ажратади:

• Ўрганиш- тажрибадан фойдалана олиш, ўз билимларининг ўзаро муносабатларини тартибга солиш ва уни ташкил этиш, ўз таълим усулларини ташкил етиш, муаммоларни ҳал қила олиш, ўз-ўзини тарбиялаш билан шуғулланиш;
• Ўйлай олиш- ўтмиш ва ҳозирги воқеалар муносабатини ташкил етиш, танқидий фикрлаш, ўз позициясини баҳслаша ва ҳимоя қила олиш, саломатлик билан боғлиқ ижтимоий одатларни баҳолаш ва ҳоказо, шунингдек, санъат ва адабиёт асарларига баҳо бера олиш;
• Қидирув - турли маълумотлар банкларини сўраш, бошқаларни сўроқ қилиш, мутахассислар билан маслаҳатлашиш, маълумот олиш, ҳужжатлар билан ишлаш ва ишингизни таснифлаш;
• Ишга киришиш: лойиҳада иштирок этиш, масъулиятли бўлиш, гуруҳ ёки жамоага қўшилиш ва ўз ҳиссасини қўшиш, бирдамликни исботлаш, ҳисоблаш ва моделлаштириш қурилмаларидан фойдалана олиш, ўз ишини ташкил қила олиш;
• Ҳамкорлик қилиш: гуруҳда ҳамкорлик қилиш ва ишлаш, қарор қабул қилиш, келишмовчилик ва низоларни бошдан кечириш, музокаралар олиб бориш, шартномаларни ишлаб чиқиш ва бажариш қобилиятига ега бўлиш;
• Мослашиш- янги технологиялар, ахборот каналлари ва телекоммуникациялардан фойдалана олиш, тез ўзгаришлар шароитида мослашувчанликни намоён этиш, қийинчиликларга чидамлилик кўрсатиш, янги ечимларни топа олиш.

Тавсия этиладиган адабиётлар

• Узнадзе Д.Н. Хрестоматия по общей психологии. – М.: Просвещение, 2004. – 244 с.
• Выготский, Л. С. Лекции по психологии / Л. С. Выготский. - СПб. : Союз, 2006. - 143 с.
• Петровский, А. В. Введение в психологию / А.В. Петровский. - М.: Академия, 1995. - 496 c.
• Леонтьев А.Н. Деятельность, сознание, личность. М.: Смысл: Издательский центр «Академия», 2006.