Мавзу: Собиқ совет психологияси мактаби. Психология фанининг ривожаланиш ҳолати Режа

Мавзу: Собиқ совет психологияси мактаби. Психология фанининг ривожаланиш ҳолати

Режа:

• Л.С.Выготскийнинг «Маданий –тарихий концепцияси ва унинг моҳият мазмуни
• Д.Н.Узнадзенинг установка назарияси
• А.В.Петровскийнинг шахс концепцияси

Лев Семёнович Выготский (1896-1934)

• Белорусиянинг Орша шаҳрида туғилган. Ўрта мактабни олтин медал билан тамомлаган. Москва Университетига кириш учун лотереяда ютиб чиқққан (яҳудийлар учун берилган 3% квотани қўлга киритган) ва шу орқали ўқиган. 38 ёшида сил касаллигидан вафот этди Биринчи таржималар 1962 йилда пайдо бўлган (Тафаккур ва нутқ китоби).

Шахс ривожланишининг “Маданий-тарихий назарияси

• Индивидуал ривожланиш - бу шахс ва унинг атрофидаги ижтимоий-маданий шароитлар ўртасидаги динамик ўзаро таъсирнинг натижасидир.
• Болалар билимларни ўзлаштирадилар.
• Ўрганиш ривожланишга олиб келади.
• Ривожланишнинг зонаси (таълим, тарбия, муҳит)
• Ривожланишни ижтимоий муҳитдан ажратиб бўлмайди
• Тил ва нутқ ақлий ривожланишда муҳим рол ўйнайди.

Боланинг ривожланиш: Ташқи муҳитга сифатли мослашувчанлик

• Жисмоний ( ҳар бир ёшда организм ривожлана боради)
• Шахсий (индивидуаллик);
• Ижтимоий (социаллашув, оила, боғча, мактаб, университет, иш жойи);
• Интеллектуал ( касб, малака, кўникма, маҳорат, компетенция, истеъдод, даҳолик).
• Ривожланишга таъсир қилувчи асосий омиллар:
• Вояга етиш;
• Фаолият;
• Ижтимоий ўзаро таъсирлар (мулоқот, эмпатия, юксак ҳислар, компетенциялар).

Л.С. Выготский бўйича тушунишдаги ривожланиш босқичлари

• Л.С.Выготскийнинг концепциясида юқори ақлий функцияларни ривожланишининг қуйидаги босқичларини ажратиш мумкин:
• Табиий функция;
• Ибтидоий интерпсихик функция;
• Юқори интерпсихик функция;
• Содда психологик босқич;
• Экстрапсихик функция;
• Спонтан интрапсихик функция;
• Ўзбошимчалик билан интрапсихик функция.
• Ушбу босқичлар юқори ақлий функцияларнинг ривожланиши ва шаклланиш хусусиятларини, уларнинг мураккаблиги ва кўп қирралилигини тавсифлайди,