Mavzu: Shaxsning o‟z-o‟zini anglashi va Men—kontseptsiyasi. Shaxsning sotsial tasavvurlari 1

Men kontseptsiyasi. O‟z-o‟ziga munosabat. Real va ideal “men”
Mahlumki, o„sirinlik va yoshlik yillarida o„zini tarbiyalashga, o„zining 
hayotdagi o„rnini va tevarak-atrofdagilar bilan munosabatlar subyekti sifatida 
o„zini anglab etishga intilish kuchayadi. o„zini anglashning t‟zaga chiqa boshlashi 
ana shu bilan bog‟liqdir. Katta yoshdagi o„quvchilarda o„z xususiy «Mei»ining 
siymosi shakllana boradi («Men-siymosi», «Men-kotsetsiya»). 
 Men»ning siymosi -individning o„zi haqidagi nisbatan barqaror, ko„roq 
yoki ozroq darajada anglinilmashn, betakror deb his qilinadigan tasavvurlar 
sistemasidirki, individ boshqalar balan o„zaro birgalikda harakat qilishda ana 
shunga asoslanadi.
«Men» siymosiga kishining o„ziga nisbatan munosabati ham qo„shiladi: kishi 
o„zini izzat qilgan yoki o„zidan nafratlangan, sevgan va yomon ko„rgan, xatto 
o„zini tushungan va tushunmagan holda o„ziga amalda boshqa birovga qanday 
bo„lsa, xuddi shunday munosabatda bo‟lishmumkin - individ o„zida o„z harakatlari 
va 
xatti-harakatlari 
bilan 
boshqa 
birovda 
mujassamlashgani 
singari 
mujassamlashgan. 
Shu asnoda «Men» ning siymosi shaxs tuzilishiig tarkibiga qo„shilib ketadi. U 
kishining o„ziga nsbatan yo„l-yo„rig‟i sifatida yuzaga chiqadi.
Har qanday yo„l-yo„riq kabi «Men» ning siymosi uchta komonent (tarkibiy 
qism)ni o„z ichiga oladi
.
Birinchidan, kognitiv tarkibiy qism: kishining o„z qobiliyatlari, tashqi 
qiyofasi, ijtimoiy ahamiyati va hokazolar haqidagi tasavvuri.
Buyumlarga hirs qo„ygai oilada voyaga etgan o„sirin o„zining «Men-siymosi»da 
uning tasavvurida ko„zga tashlanib turadigan firma yorlig‟i bo‟lgan jinsi shim 
tufayli orttiriladigan savlatlilikni birinchi o„rniga qo„yadi. Uning boshqa bir 
tengdoshi Stol tenisi bo„yicha tuman birinchiligi uchun musobaqalarda erishilgan 
unutilmas g‟alabani aka shunday deb hisoblashgan. Uchnichisi esa o„sha 
musobaqalarda uning uchun fojiali mag‟lubiyatni hamda haqiqatan ham o„qiydigan 
fizika-matematikani o„zlashtirishda qinalayotganligini birinchi o„ringa qo„yadi.