Ishlab chiqarish korxonasining oqilona tashkiliy strukturasini shakllantirish Boshqaruvning tashkiliy tuzilmalarini loyixalashtirish mutaxassislar tomonidan amalga oshirilishi lozim. Ularning vazifasi bozor va texnologiyalardagi o’zgarishlarga moslashish imkonini beradigan tashkiliy tuzilmani yaratishdan iborat.
Yangi texnologiyalar va bozor an’anaviy munosabatlarni o’zgartirishni, tashkiliy tuzilmalarni shakllantirishga prinstipial yangicha yondashuvni talab qiladi, Bozor munosabatlarini qoniqtiradigan yangicha faoliyat namunalarini shakllantirish esa juda qiyin ish.
Boshqaruvning tashkiliy tuzilmalarini islox qilish ichki vaziyatdagi o’zgarishlar xamda tashkil etish va tashqi muxit o’rtasidagi munosabatlarga bog’liq bo’ladi. Tashkiliy tuzilmalarni islox qilishda vaziyatdagi barcha o’zgarishlarni xisobga olish zarur.
Navbatdagi muxim tamoyil aniq ta’riflangan maqsad (yoki boshqaruv ob’ekti maqsadlari)ning mavjudligi, ya’ni maqsadlar yakdilligi tamoyili xisoblanadi, tashkiliy tuzilmalarni loyixalashtirishga maqsadli yondashuv ko’pgina muammolarni samarali xal qilish imkonini beradi.
Tashkiliy tuzilma boshqaruv strategiyasidan kelib chiqib imkon qadar sodda bo’lishi kerak.
Boshqaruvning pog’onalari va bo’g’inlari sonini qisqartirish axborotga ishlov berishning tezkorligini oshiradi, boshqaruv qarorlarini qabul qilish va amalga oshirish jarayonini jadallashtiradi, axborot oqimlarini tartibga soladi, xodimlarning mas’uliyatini oshiradi.
Tuzilmalarni loyixalashtirishda marketing strategiyasini xisobga olish zarur. Bozor bir joyda tek turmaydi. Uni muntazam o’rganish talab etiladi. Boshqaruv tuzilmasi bozordagi o’zgarishlarga moslashuvchan bo’lishi lozim.
Tarmoq raxbarlari va funkstional xizmatlarning vazifalari aniq chegaralangan va muvofiqlashtirilgan bo’lishi kerak. Boshqaruv apparatidagi aloqalar va o’zaro bog’liqliklar tizimi samarali bo’lishi, axborotning aniq o’zatilishini ta’minlashi va tegishli teskari aloqaga ega bo’lishi lozim.
Bitta boshliqqa bo’ysunuvchi xodimlar soni chegaralangan bo’lishi kerak. Tarmoq va funkstional bo’linmalar raxbarlari xamda mutaxassislarning malakasi, ishbilarmonligi va shaxsiy xislatlari boshqaruvning loyixalashtirilayotgan tashkiliy tuzilmasiga mos kelishi lozim.
Boshqaruvning tashkiliy tuzilmasini loyixalashtirish amaliyotida xar xil metodlar keng qo’llanadi.
O’xshatish va taqqoslash metodi ilm-fan va amaliyot yutuqlarini boshqaruvga samarali joriy qilishga asoslanadi.
Tashkiliy tuzilmalarni loyixalashtirishda boshqaruvning maqsad va vazifalarini belgilash metodi keng tarqalgan. "Maqsadlar daraxti"ni loyixalashtirishda boshqaruv vazifalari aniq va mufassal belgilanadi. Tashkiliy-iqtisodiy modellashtirish mustaqil metod bo’lib, u raxbar xodimlar va mutaxassislar o’rtasida xuquq va majburiyatlar taqsimlanishining formal, grafik, matematik va maketli-ko’rgazma tavsiflarini ishlab chiqishni nazarda tutadi.
So’nggi davrda tashkiliy tuzilmalarni axborot oqimlarini o’rganish asosida ishlab chiqishning yana bir yo’nalishi paydo bo’ldi. Axborot oqimlari tarmoq va funkstional raxbarlarning boshqaruvdagi ishtirokini tavsiflaydi xamda boshqaruv pog’onalari va bo’g’inlari o’rtasidagi aloqalarni belgilab beradi.
Boshqaruvning xar qanday tuzilmasini loyixalashtirishda ushbu metodlar uyg’unligidan kelib chiqish lozim.