Мавзу: Ўрта Осиё чўллари фаунасига умумий тавсиф термиз давлат университети табиий фанлар факултети

Чўл ландшафти учун хос бўлган барча биоэкологик хусусиятларни умумлаштирган ҳолда қуйидаги хулосаларга эга бўлиш мумкин.
1 Ер планетасининг қайси қисмида ва қандай ҳосил бўлишидан қатъий назар намликнинг етишмаслиги чўл ландшафтларининг шаклланишини белгиловчи асосий омилдир.
2. Чўллар бир-бирларидан субстратнинг физикавий ва кимёвий таркиби ва шунга мос флора ҳамда фаунанинг шаклланиши билан у ёки бу даражада фарқ қилади хамда шу асосда асосий тўртга типга бўлиб ўрганилади (қумли, тошлок, шўрхок, гилли).
3. Чўллар асосан тропик ва мўътадил зоналарнинг чегарасидаги, материклар марказидаги катта майдонларни эгаллайди. Ўрта Осиё ҳудудига хос бўлган йирик чўлларга Қорақум, Қизилқум, Муюнқум, Устюрт, Бетпакдала, Мирзачўл ва Қарши даштларнии киритиши мумкин.

• Чўлдаги экологик шароитлар унда яшовчи ҳайвонларнинг морфологик, физиологик, экологик ва этологик хусусиятларида ўз аксини топади.
• Сувни топиш, уни организмда узоқ муддат сақлаш, тежаб сарфлаш деярли барча чўл ҳайвонлари учун хос бўлган умумий зкологик мосланишдир.

6. Чўл ҳайвонларини бошқа ландшафт ҳайвонларидан ажратиб турувчи ҳаётий циклларидаги асосий фарқ уларнинг айримларининг ёзги уйқуга кетиши ва умумий уйқу муддатининг чўзилишдир.
7. Қумли чўллар майдон бирлигида турлар хилма-хиллигининг нисбатан кўплиги, турли экологик гуруҳларга мансуб ҳайвонларнинг учраши билан бошқа чўл типларига қараганда анча бой фаунага эга.
8. Тошлоқ, шўрхок ва гилли чўллардаги ҳаёт шароитлари йиллик ёғин миқдори билан узвий боғлиқ бўлиб, ўсимликлар қопламининг сифати ва миқдори ҳайвонлар хилма-хиллиги ва зичлигини белгилайди.
9. Антропоген омилларнинг чўл ландшафтига таъсир даражаси ва кўламини камайтириш мақсадида ҳайвонот дунёси хилма-хил ва зич жойлашган ҳудудларга қўрикланадиган зоналар мақомини бериш мақсадга мувофиқдир.

Эътиборингиз учун раҳмат!!!