Мавзу: Ўргатиш ва машқ Қилиш асослари

Orqaga siltanib, sakrab yerga tushish. Oldinga tebranishning oxirgi nuqtasidan tik holatga o‘tayotib gimnast oyoqlarini orqaga yo‘naltiradi va keradi. Ayni vaqtda u to‘g‘ri qo‘llari bilan yakka- cho‘p o‘qini bosib chiqib, tana-yelka burchagini kamaytiradi. Oxirgi harakatda u tovon va yelka bo‘g‘ini yo‘nalish tezligini tenglashtiradi, ya’ni gimnastning gavdasi oldinga harakatlana boshlaydi. Orqaga tebranishning oxirgi nuqtasida gavdaning kerishgan holatini saqlab, sportchi yakkacho‘p o‘qini qo‘yib yuboradi, qo‘llarini yuqoriga, tashqariga ko‘taradi, sakrab qo‘nadi.
Qo‘llarni qo‘yib yuborishdan oldin boshni ko‘tarish va yakkacho‘p ustida oldinga qarashni tavsiya qilamiz.
Oldinga tebranib sakrab yerga tushish. Orqaga tebranishning oxirgi holatidan gimnast oldin «а», so‘ng «Ь» holatlaridan o‘tadi va «d» holatiga yaqinlashadi (osilish holatida tebranishga qaralsin). So‘nggi holatda sakrab yerga tushishdan oldin tos-son bo‘g‘inidan bukilish, tebranishdan bir qancha ko‘proq bo‘lishi mumkin. Hara- katning oldindagi yuqori nuqtasida gavdani tos-son bo‘g‘inidan keskin yozilishi orqali to‘liq kerilish zarur va ayni vaqtda to‘g‘ri qo‘llarni bosh orqasiga yo‘naltirish kerak. Ushbu harakatlar tugashi bilanoq, gimnast qo‘llarini qo‘yib yuboradi va uchish holatida kerishgancha yerga qo‘nadi.
Tebranishdan keyin sakrab yerga tushishni bajarishdan oldin quyidagi mashqlarni bajarish foydalidir: yakkacho‘pdan 1 — 1,5 m masofada turgan sakrash «ko‘prikcha»sidan sakrab osilish va oldinga siltanib yerga tushish.
Muhofaza qilish va yordam berish. Tebranishlarni va qayd qilingan sakrab yerga tushishlarni o‘rgatish bilan bog‘liq bo‘lgan barcha mashqlar bajarilganda ustoz yakkacho‘pning ostida sportchidan chap yoki o‘ng to‘londa turib tebranish yuzaligiga parallel holda gimnast bilan birgalikda o‘ng yoki chap to‘longa siljiydi. Murabbiyning bir qo^cli shogirdining ko‘krak to‘lonida joylashadi, ikkinchisi orqa to‘londan ko‘kraklarining pastki uchiga teng joylashadi. Talaba orqara siltanganda qo‘li ertaroq uzilib ketsa, o‘qituvchi talabaning ko‘kragidan ushlab qolishga tayyor turishi kerak. Agar uzilish orqaga siltanganda yuz bersa, ko‘kraklar ostidan ushlab qolinadi.
Bir oyoqda ko‘tarilish (tebrangandan keyin) oldingi holatning oxiriga biroz yetmasdan gimnast tos-son va yelka bo‘g‘inlarida keskin bukiladi va ikkala oyoqlarini tovon-boldir bo‘g‘inini yakkacho‘pga olib keladi, keyinchalik o‘ng oyog‘ini yakkacho‘p ostidan o‘tkazadi (o‘ng oyoq tizzadan bukilishi mumkin). Bu harakatlar bukilib osilish holatidan orqaga siltanish boshlanishidan oldin tugashi zarur. Orqaga siltanish boshlanishi bilan gavdani bir bo‘g‘inidan bukilish davo‘l etadi (ya’ni yelka-tana burchagi kamayib boradi), tos-son bo‘g‘inidan esa to‘g‘rilanish boshlanadi va o‘ng oyoq bilan minib tayanish holatida tugallanadi. Shuni ta’kidlash muhimki, tos-son bo‘g‘inida to‘g‘rilanish davo‘lida chap oyoqning oldingi yuzasi yakkacho‘pdan uzoqlashtirilmaydi, balki tegar-teg‘las turishi kerak.