Mavzu: pul taklifi

2-rasm
2018 йилда банк тизимидаги депозитлар таркиби


Манба: Марказий банк ҳисоб-китоблари

2018 yilning yanvar-oktyabr oylarida pul taklifi dinamikasi tahlili Shuni ko‘rsatmoqdaki, banklar tomonidan iqtisodiyotga ajratilgan kreditlar hajmining jadal sur’atlarda oshishi pul massasining o‘sishida o‘z aksini topib, umumiy pul massasini oshiruvchi asosiy omil bo‘ldi (3-rasm).

O‘zbekiston Tiklanish va taraqqiyot jamg‘armasining (O‘TTJ) Markaziy bankdagi hisobvarag‘i qoldig‘i o‘zgarishi fevral-avgust oylarida pul massasini oshiruvchi omillarning o‘rtacha 20 foizini tashkil etdi. Shuningdek, fevral-avgust oylarida sof tashqi aktivlar miqdorining o‘zgarishi pul massasini kamaytiruvchi omil bo‘lgan. Bunda, asosan, jahon bozorida oltin narxi hamda milliy valyuta kursining xorijiy valyutaga nisbatan qadri oshishi sof tashqi aktivlarning milliy valyutadagi qiymatiga sezilarli ta’sir ko‘rsatdi. 2018 yilning yanvar-oktyabr oylarida iqtisodiyotga ajratilgan kreditlar hajmining yuqori sur’atlarda oshishiga qaramasdan, umumiy pul massasining yuqori sur’atda oshmasligi sof tashqi aktivlar mutlaq hajmining oshmaganligi bilan izohlanadi.


3. O‘zbekistonda pul taklifi asosida barqarorlashgan makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar tahlili.
2020 yilning IV choragi davomida banklarning pul bozoridagi faolligi keskin ortdi va bu bank tizimi likvidligining muvozanatlashishi, banklar tomonidan likvidlikning samaraliroq boshqarilishi va qisqa muddatli pul-kredit siyosati instrumentlarining faol qo‘llanilishi bilan bog‘liq bo‘ldi.
Xususan, IV chorak davomida pul bozorida jami 22,7 trln. so‘mlik depozit operatsiyalari amalga oshirilgan bo‘lib, III chorakka nisbatan 6,9 trln. so‘mga yoki 44,1 foizga ortiqni tashkil etdi (3-rasm).
Bunda, avval ta’kidlaganimizdek, tijorat banklari tomonidan likvidlikni boshqarish samaradorligi ortganligi va Markaziy bank overnayt operatsiyalaridan doimiy ravishda foydalanish imkoniyati mavjudligi sababli pul bozoridagi depozit operatsiyalari tarkibida ham sezilarli o‘zgarish kuzatilib, qisqaroq muddatli operatsiyalar hajmining o‘sishi kuzatildi.