Mavzu: Pirrol Reja

 
 
 
 
 

---

III.Tajribaviy qism 
Pirrol kislotalar ta‘siriga chidamsiz. U kislotalar ta‘sirida polimerlanib ketadi 
yoki uning halqasi ochilib ketadi. Chunki, pirrolga kislota bilan ta‘sir etilganda u 
protonni oson biriktirib oladi va aromatik xususiyatini yo‘qotadi. Pirrolni 
gidroksiaminning spirtdagi eritmasi bilan qo‘shib qizdirilganda 1,4-diketonlarning 
dioksimlari hosil bo‘ladi.
Birikish reaksiyalari.
Vodorodning birikishi. Pirrol furan va tiofendan farq 
qilib, vodorodni ajralib chiqish vaqtida gidrogenlanadi. Pirrolga ruxning sirka 
kislota bilan aralashmasi ta‘sir ettirilganda 2,5-digidropirrol (pirrolin) ni hosil 
qiladi. Agar vodorod platina katalizatorligida biriktirilsa, u holda pirrolidin hosil 
bo‘ladi. Konsentrlangan HNO3 ta‘sirida pirrol molekulasi butunlay parchalanadi. 
Konsentrlangan H2SO4 ta‘sirida smolaga aylanadi. Pirrol bilan aldegid va ketonlar 
oson kondensatlanadi, bunda faqat αholatdagi vodorod atomlari reaksiyaga 
kirishadi. M-n: pirrolga ishqor ishtirokida 687 formaldegid ta‘sir ettirilsa, ikki 
atomli spirt hosil bo‘ladi (V.V.Gelinsev, B.V.Maksorov reaksiyasi). Diyen sintezi 
reaksiyalari Pirrol diyenofillar bilan boshqacha yo‘nalish bo‘yicha reaksiyaga 
kirishadi. Masalan, u, malein angidridi bilan ta‘sir etishi natijasidi 2-pirril qaxrabo 
kislotaning angidridini hosil qiladi. 
Oksidlanish reaksiyalari
. Besh a‘zoli geterotsikllar asta-sekinlik bilan 
oksidlanganda oxirgi mahsulot sifatida turli moddalar hosil bo‘lishi mumkin. Furan 
kuchsiz ishqoriy muhitda oksidlanganda malein angidridini, pirrol esa malein 
kislota imidini hosil qiladi. Past haroratda ishqoriy muhitda alkilpirrollar 
oksidlanganda pirrolkarbon kislotalar hosil bo‘ladi. Furan va pirrol ozonolizga 
uchratilganda glioksalni, 2,5-dimetilfuran va 2,5-dimetilpirrollar – glioksal bilan 
metilgiloksal hosil qiladilar.