Qdpi tabiiy fanlar fakulteti 302 ko’M talabasi Qodirova Dilnavoz

QDPI Tabiiy fanlar fakulteti 302 KO’M talabasi Qodirova Dilnavoz

EKVIVALENTLIK QUNUNI

REJA :

1 Ekvivalentlik haqida tushuncha. Oddiy moddalar ekvivalentini topishni o’rganish.

2 Murakkab moddalar ekvivalentini topishni o’rganish.

Ekvivalent – teng qiymatli demakdir.

• Ekvivalent tushunchasi fanga 1820-yilda ingliz olimi Volloston tomonidan kiritilgan.
• Elementning ekvivalentligi deb 1mol vodorod atomlari bilan birikadigan yoki kimyoviy reaksiyalarda shuncha vodorod atomlarining o’rnini oladigan miqdorga aytiladi.
• Elementning 1ekvivalent massasi uning ekvivalent massasi deyiladi. Vodorod uchun 1g/mol

TA’RIF :

• Har qanday modda o’z ekvivalentiga proporsional holda reaksiyaga kirishadi. Bu qununni quyidagi umumiy tenglama uchun matematik ko’rinishda yozamiz:
• A + B = AB

Oddiy moddalar ekvivalentini topish

• Oddiy moddalarning ekvivalentini topish uchun element atom massasini uning valentligiga bo’lamiz:

Bu yerda:

E- ekvivalent

Ar- nisbiy atom massa

V- valentlik

E=Ar/V

Masala.

• Alyuminiy elementining ekvivalentini topish

Berilgan

Ar=27

V=3

E - ?

Furmula

E=Ar/V

Yechilishi

E=27/3=7

Javob:E=7g/ekv

Murakkab moddalar ekvivalentini topish

• Murakkab moddalar ekvivalenti uning 1 ekvivalent miqdor vodorod bilan qoldiqsiz reaksiyaga kirishadigan yoki boshqa har qanday moddaning 1 ekvivalent miqdori bilan tasirlashadiga miqdoridir.
• Moddalar bir biri bilan ularning ekvivalentlariga proporsional miqdorda tasirlashadi.
• Ekvivalent hajm – moddaning 1 ekvivalenti egallaydigan hajm bo’lib, gazsimon holat uchun qo’llaniladi.

• Moddaning ekvivalenti deganda uning ayni reaksiyada vodorodning 1 g (E(H)=1) yoki kislorodning 8 g (E(0)=8) massasi bilan qoldiqsiz reaksiyaga kirishadigan massasi tushuniladi. • A modda bilan В modda reaksiyaga kirishsa, ekvivalentlik qonunining matematik ifodasi ushbu ko‘rinishda bo‘ladi:

• • Moddaning ekvivalenti deganda uning ayni reaksiyada vodorodning 1 g (E(H)=1) yoki kislorodning 8 g (E(0)=8) massasi bilan qoldiqsiz reaksiyaga kirishadigan massasi tushuniladi. • A modda bilan В modda reaksiyaga kirishsa, ekvivalentlik qonunining matematik ifodasi ushbu ko‘rinishda bo‘ladi:

Oksidlarning ekvivalentini aniqlash.

• Oksidlarning ekvivalentini topish uchun shu oksidni hosil qiluvchi element
• soni (n) va uning valentligi (V) ko‘paytmasi aniqlanib, oksidning
• nisbiy molekular massasi (Mr) shu ko‘paytmaga bo‘linadi:

Asoslarning ekvivalentini aniqlash

• Asoslaming ekvivalentini topish uchun asosning nisbiy molekular massasi
• (Mr) gidroksil guruh soniga (n) bo‘linadi:

Kislotalarning ekvivalentini aniqlash

• Kislotalarning ekvivalentini topish uchun kislotalar nisbiy molekular
• massasini (Mr) kislota tarkibidagi vodorod atomlari soniga, ya’ni kislota
• negizliligiga bo‘lish kerak:

Tuzlarning ekvivalentini aniqlash

• Tuzlarning ekvivalentini topish uchun tuzning nisbiy molekular massasini
• (Mr) tuz hosil qiluvchi metall valentligi (V) bilan metall atomlar
• soni (n) ko‘paytmasiga bo‘linadi:

E’tiboringiz uchun rahmat!!!

• E’tiboringiz uchun rahmat!!!